-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Copy path09-03.qmd
151 lines (83 loc) ยท 33.2 KB
/
09-03.qmd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
---
title: "์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ฅ์ "
author: "์ ์ฑํ"
bibliography: References/09-03.bib
---
## โโ์ง์ฐ์ฑ ์ฆํ๊ตฐ์ ๊ฐ์
### ๊ฐ๋
์ ์ญ์ฌ
์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ(tardive dyskinesia)์ ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ๋์
์ดํ ๊ฐ์ฅ ๋น๊ทน์ ์ธ ๋ถ์์ฉ์ด๋ผ ์๋ํ ์ ์๋ค. ๋น๋ก ์๋ช
์ ์ํํ๋ ๋ถ์์ฉ์ ์๋์ง๋ง, ๋น๋๊ฐ ๊ฝค ๋์ ํธ์ด๋ฉฐ, ํ์๋ค์ ์ฌํ์ /์ง์
์ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฐํ๋ฅผ ๋ง๊ณ , ์ถ์ ์ง์ ๋จ์ด๋จ๋ฆฌ๋ฉฐ, ๋ฌด์๋ณด๋ค๋ ํ์ํ ๋ก ํ์ธ์ ๋๊ธธ์์ ์จ์ด์ด ์ ๋ฐ์ ์๋๋ก ๋ง๋ค์๋ค. ์ ํ ์ฝ๋ฌผ ์๋์ ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ ๋ฐ์ ๋น๋๋, ์ฝ๋ฌผ์ 1๋
๋
ธ์ถ๋ ๋๋ง๋ค 2\~5%์ ๋ฌํ ์ ๋์์ผ๋ฉฐ, ํ์๋ค์ด ์๋
๋์ ์ ์ง์น๋ฃ๋ฅผ ๋ฐ์์ผ ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ณ ๋ คํ ๋ ์ ์ฒด์ ์ธ ์ ๋ณ๋ฅ ์ 15\~20%์ ๋ฌํ์๋ค.[@kane1985; @morgenstern1993] ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ด ์๊ฒผ๋ค๊ณ ํด์ ํ์๊ฐ ์ง์ ๋ด๋น ์์ฌ๋ฅผ ๊ณ ์ํ๋ ์ผ์ ๊ฑฐ์ ์์ง๋ง, ์ด๋ ์ ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ ์ ๋ฐ์ ์๋ค.[@slovenko2000][^09-03-1] ์์ฌ๋ค์ ์น๋ฃ๋ฅผ ์์ํ๊ธฐ ์ ์ ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ ์ํ์ ํ์์๊ฒ ์๋ฆฌ๊ณ ๋์๋ฅผ ๊ตฌํ๋ค๊ณ ํญ๋ณํ ์ ์์ง๋ง, ์ค์ ์์์์ ์์ธํ ์ค๋ช
ํ๊ฑฐ๋ ์๋ฉด ๋์๋ฅผ ๋ฐ๋ ์ผ์ ๊ทนํ ๋๋ฌผ๋ค. ๊ธ์ฑ ์ ์ ๋ณ์ ์ํ์ ๋์ธ ํ์๊ฐ ์ ๋๋ก ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ํ๋จ์ ํ ์ ์์ ์ง๋ ์๋ฌธ์ด๋ฉฐ, ๊ณผ์ฐ ์ด๋ฐ ์ํ์ ๋์ธ ํ์๊ฐ ์ฝ๋ฌผ ์น๋ฃ๋ฅผ ๊ฑฐ๋ถํ ๊ถ๋ฆฌ๋ฅผ ํ์ฌํ ์ ์๋ ์ง๋ ๋
ผ๋์ ์ฌ์ง๊ฐ ์๋ค. ๊ธ์ฑ ์ํ๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ ํ์๋ผ๊ณ ํด๋ ์ด๋ฐ ๋ถ์์ฉ์ ๋ํ ์ค๋ช
์ ๋ค์๋ค๊ฐ ์น๋ฃ๋ฅผ ๊ฑฐ๋ถํ ๊ฒ์ด ๋ปํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์์ฌ๋ค์ ๊ทธ์ ์ผ๋ฒ๋ฌด๋ฆฌ๊ธฐ ์ฝ์์ด๋ค.
[^09-03-1]: ๋ฆฌ์คํ๋ฆฌ๋์ ๋ณต์ฉํ ํ ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ ์ผ์ผํจ ํ ํ์๊ฐ ์ฝ๋ฌผ์ ์ ์กฐ, ํ๋งคํ๋ Johnson & Johnson ์ฌ์ ๋ํด ์์ก์ ์ ๊ธฐํ์๋ค. ํ๊ธ ๋ฒ์์ ํผ๊ณ ๊ฐ ์ ์ฌ์ ์ํ์ ์ ๋๋ก ๊ณ ์งํ์ง ์์๋ค๊ณ ํ๋จํ์ฌ ์๊ณ ์๊ฒ ์ด๋ฐฑ๋ง๋ถ์ ๋ฐฐ์๊ธ์ ์ง๊ธํ๋ผ๊ณ ํ๊ฒฐํ์์ผ๋ 2017๋
๋ฏธ์์ํผ์ฃผ ๋๋ฒ์์ ์ฝ๋ฌผ์ฌ์ฉ์ค๋ช
์์ ๊ธฐ์
๋ ๋ด์ฉ์ผ๋ก ์ถฉ๋ถํ ๊ฒฝ๊ณ ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง ์
์ด๋ผ๊ณ ๋ฌด์ฃํ๊ฒฐ์ ๋ด๋ ธ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฌ์ ํ ๋น์ ํ ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ด ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ ์ํ์ด ๋ฎ๋ค๊ณ ๊ธฐ์ ํ ๊ฒ์ด, ํ์๋ ์์ฌ๋ค์ ์ค๋ํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด ์๋๋๋ ๋ฐ๋ก ์ด ์ ๊ธฐ๋์๋ค.[@anacker2019]
DSM-5์์๋ ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ ๋ํด **"ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ์ ์ด๋ ๋ช ๋ฌ ์ด์ ๋ณต์ฉํ ํ ๋ํ๋๋ ํ, ์ผ๊ตด ์๋์ชฝ๊ณผ ํฑ, ์ฌ์ง(๋๋ก๋ ์ธ๋, ํก๊ฒฉ๋ง, ๋ชธํต ๊ทผ์ก๊น์ง๋ ํฌํจ)์ ๋ถ์์์ ์์ง์์ด ์ ์ด๋ ๋ช ์ฃผ ์ด์ ์ง์๋๋ ๊ฒฝ์ฐ"**๋ผ๊ณ ์ค๋ช
ํ๊ณ ์๋ค. ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ณต์ฉํ ํ ์๋ฉด๊ทผ์ก์ ๋ถ์์์ ์ด์์ด๋์ด ๋ํ๋ ์ต์ด์ ์ฌ๋ก๋ ์ด๋ฏธ 1957๋
์ ๋ณด๊ณ ๋์๋ค.[@schonecker1957] 1964๋
์๋ ์ฝ๋ฌผ ๋ณต์ฉ ํ ์๋นํ ๊ธฐ๊ฐ์ด ์ง๋ ํ์์ผ ๋น๋ก์ ๋ํ๋๊ธฐ ์์ํ๋ค[^09-03-2]๋ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ด์ **์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ(tardive dyskinesia, TD)**๋ผ๋ ๋ช
์นญ์ด ๋ถ์ฌ์ก๋ค.[@faurbye1964] ์ฒ์์ TD๋ ์๋ฉด๋ถ ํนํ ์
์ฃผ๋ณ๊ณผ ํ์ ๋ฆฌ๋๋ฏธ์ปฌํ ๋ฐ๋ณต์ด๋(choreiform) ํน์ ๋๋ฆฟ๋๋ฆฟ ๊ฟํ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ (athetoid) ์ด๋๋ง์ ์๋ฏธํ์์ผ๋[^09-03-3], ์ด๋ด ์ข๋ ๊ด๋ฒ์ํ ์ด๋์ด์์ฆ์ ํฌํจํ๊ฒ ๋์๋ค. 1962๋
Druckman ๋ฑ์ ๋๊ฒฝ๋ถ ๊ทผ์ก์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ์์ถ๋ ํ์๋ฅผ ๋ณด๊ณ ํ์๊ณ [@druckman1962], 1973๋
Keegan๊ณผ Rajput[@keegan1973]์ **์ง์ฐ์ฑ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ฆ(tardive dystonia)**์ด๋ผ๋ ์ฉ์ด๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. **์ง์ฐ์ฑ ์ข๋ถ์์(tardive akathisia)**์ ๋ํ ์ฆ๋ก ์ญ์ 1960๋
๋ ์ดํ ๊พธ์คํ ๋ณด๊ณ ๋์์ผ๋, ์ด ๊ฐ๋
๊ณผ ์ฉ์ด๊ฐ ๋ฌธํ์ ๋ฑ์ฅํ๊ธฐ ์์ํ ๊ฒ์ 1980๋
๋ ์ดํ์๋ค.[@barnes1985]
[^09-03-2]: "Tardive"๋ ๋ผํด์ด "*Tardus*"์์ ์ ๋๋์์ผ๋ฉฐ, "๋ฆ์, ๊ตผ๋ฌ"์ด๋ผ๋ ๋ป์ด๋ค.
[^09-03-3]: Oral-buccal-lingual dyskinesia
์ด์ฒ๋ผ ๊ณ ์ ์ TD ์ด์ธ์๋ ์ ์ฐจ ๊ฐ๋
์ด ํ์ฅ๋์๊ณ , ํ ํ์์์ ์ฌ๋ฌ๊ฐ์ง ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ด ๋์์ ๋ํ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์ฆ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฉ์ด ์ฌ์ฉ์ ์ด๋ ค์์ด ์ด๋๋์๋ค. ์ผ๋ถ ์ ์๋ค์ ์ง์ฐ์ฑ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ฆ๊ณผ ์ง์ฐ์ฑ ์ข๋ถ์์์ ์์ธ๋ฌ TD๋ผ๊ณ ์นญํ๊ธฐ๋ ํ์์ผ๋, ๊ทธ๋ฌ๋ฉด ๊ณ ์ ์ TD์ ๊ตฌ๋ถ์ด ์ด๋ ค์ ๋ค. ์ด์ ๋ชจ๋ ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ฐ๋ฆฌํค๊ธฐ ์ํด **์ง์ฐ ์ฆํ๊ตฐ(tardive syndrome,TS)**์ด๋ผ๋ ํฌ๊ด์ ์ฉ์ด๊ฐ ์ ์๋์๋ค.[@frei2018] TS๋ ์์ ์ธ๊ธํ ์ธ๊ฐ์ง ํ์ ๋ฟ ์๋๋ผ, ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ ๋ณต์ฉ ํ ์ฒ์ ๋ฐ์ํ ํฑ(tardive tourettism), ๊ทผ๊ฐ๋์ฑ ๋ฐ์, ์ง์ (tardive tremor), ํต์ฆ(tardive pain), <s>ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ ๊ธ๋จ ์ด์์ด๋์ฆ</s> [^09-03-4]๋ฑ ๋ค์ํ ์ด๋ ์ด์์ ์์ฐ๋ฅธ๋ค.
[^09-03-4]: **Neuroleptic withdrawal-emergent dyskinesia**: ์ฝ๋ฌผ์ ๋๊ณ ๋์ ์์๋๋ ์ด๋์ด์์ฆ. ๋๋ถ๋ถ์ 2๋ฌ ๋ด์ ์ ์ ๋ก ์์ค๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๋ณด๋ค ์ค๋ ์ง์๋ ๋๋ง ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ ํฌํจ์ํจ๋ค.[@polizos1973] ์ฝ๋ฌผ์ ๋์ ๊ฒ์ด ์์ธ์ด๋ผ๊ธฐ ๋ณด๋ค๋ TD๊ฐ ์ด์ ๋ถํฐ ์์ด์์ง๋ง, ์ฝ๋ฌผ์ D~2~ ์ฐจ๋จ ํจ๊ณผ๋๋ฌธ์ ๊ฐ๋ ค์ ธ ์๋ค๊ฐ(masking) ์ฝ์ ๋์ผ๋๊น ๋๋ฌ๋(unmasking) ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๊ฒจ์ง๋ค.
TS์ ์ ์๋ฅผ ๋ถ๋ช
ํ ๋ด๋ฆฌ๊ธฐ๋ ์ด๋ ต๋ค. **"์ง์ฐ(tardive)"**์ด๋ ์๋ฏธ๋ ์ฝ๋ฌผ์ ํฌ์ฌํ ์ง ์ ์ด๋ ๋ช ๋ฌ ์ง๋ ํ์ ๋ํ๋๋ค๋ ์๋ฏธ๋ฅผ ๋ดํฌํ๊ณ ์์ง๋ง, ์ค์ ์์์์๋ ๋ ์งง๊ฒ ์ฌ์ฉํ ํ์๋ ์ฆ์์ด ๋ํ๋ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ **"๋ฆ๊ฒ ๋ํ๋๋ค"**๋ ๊ฒ๋ณด๋ค๋ **"์ฝ๋ฌผ์ ๋์ด๋ ์ง์๋๋ค"**๊ฐ TS์ ํต์ฌ์ธ ๋ฏ ํ๋ค. ์ฆ ์์ธ ์ฝ๋ฌผ์ ๋์ผ๋ฉด ์์ํ ํด๊ฒฐ๋๋ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ฐ ์ด๋์ด์(neuroleptic induced movement disorder)๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ, TS๋ ์ง์์ ์ด๊ณ ๋์ดํฌ ์ ์๋ค. ์ ํํ ์๊ฐ ๊ธฐ์ค์ ์ ํด์ง์ง ์์์ง๋ง, ๋ฌธํ์์๋ ๋์ฒด๋ก ์ฝ๋ฌผ์ ์ ์ด๋ 3๋ฌ ์ด์ ํฌ์ฌํ ํ์ ๋ํ๋๋ ์ด๋์ด์์ผ๋ก ์์ธ ์ฝ๋ฌผ์ ๋์ด๋ 1๋ฌ ์ด์ ์ฆ์์ด ์ง์๋๋ ์ฌ๋ก๋ง TS์ ํฌํจ์ํค๊ณ ์๋ค.[@cornett2017]
### ๋ฐ๋ณ๊ธฐ์
TS๋ ๊ณ ์ ์ ์ผ๋ก ์ฅ๊ธฐ๊ฐ์ ๊ฑธ์น D~2~ ์์ฉ์ฒด ์ฐจ๋จ์ผ๋ก ๋ง๋ฏธ์์ ์์ฉ์ฒด๊ฐ ๋ณด์์ ์ผ๋ก ์ํฅ ์กฐ์ ๋๋ฉด์, ๋ํ๋ฏผ ์ ํธ์ ๋ํ ๊ณผ๋ฏผํ(dopamine supersensitivity)๊ฐ ๋ฐ์ํ์ฌ ์๊ธด๋ค๊ณ ์ค๋ช
๋์ด ์๋ค. ๊ธฐ์ ํต์ ๊ฐ์ ๊ฒฝ๋ก(indirect pathway)๋ ๋ถํ์ํ ๊ทผ์ก์ ์์ง์์ ์ต์ ํ๋๋ฐ, ๋ณดํต์ ๋ํ๋ฏผ ์ ํธ์ ์ํด ์ต์ ๋๋ค. (09-02 ์ฐธ์กฐ) ๋ฐ๋ผ์ ๋ํ๋ฏผ ๊ณผ๋ฏผํ๋ก ๊ฐ์ ๊ฒฝ๋ก๊ฐ ์ง๋์น๊ฒ ์ต์๋๋ฉด, ์ด์ ์ด๋์ด ์ ํ ์ ์ด๊ฐ ๋์ง ์์ ์ธ์ ์ผ๋ก ํ์ถํ๊ฒ ๋๋ค.
์ต๊ทผ์๋ ๋จ์ํ ์๊ทน๊ณผ ์ต์ ๋ผ๋ ์ด๋ถ๋ฒ์ด ์๋๋ผ, ์๋
์ค ๊ฐ์์ฑ์ ์ฐจ์์์ TS์ ๋ฐ์์ ์ค๋ช
ํ๋ ค๋ ํ์๋ค์ด ๋์ด๋ฌ๋ค. ๊ธฐ์ ํต์ ์ง์ /๊ฐ์ ๊ฒฝ๋ก๋ ์ ํด์ง ํ๋ก๊ทธ๋จ๋๋ก ์์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์ด์ ์ด๋์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์์์ด ํ๊ฐํ์ฌ ์๋ก์ด ์ด๋ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ผ๋ก ์
๋ฐ์ดํธํ๋ค. ๋ง์ฝ D~2~ ์์ฉ์ฒด ์ฐจ๋จ๊ณผ ๊ณผ๋ฏผํ๊ฐ ๊ธฐ์ ํต๊ณผ ์ ์กฐ์ฒด์ ํ์ต ๊ณผ์ ์ ํผ๋์ ์ผ์ผํค๋ฉด, ์๋ชป๋ ์ด๋ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ์์ ๋์ง ๋ชปํ ์ฑ ์์ํ ๋ฐ๋ณต๋๋ค. ์ด ๊ณผ์ ์ ์ฐํ ์คํธ๋ ์ค ๋ํ ์ผ์กฐํ ์ ์๋ค. ๋ํ๋ฏผ ํ์ฑ์ด ์ํฅ ์กฐ์ ๋๋ฉด ์์ฐํ ๋ํ๋ฏผ ํ์ ์จ์ด ์ฆ๊ฐ๋๋ฉด์ ์์ ๊ธฐ(free radical) ์์ฑ์ด ๋์ด๋ ์ ๊ฒฝ ๋
์ฑ์ ์ ๋ฐํ๋ค. ํนํ ์์ ๊ธฐ๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ๋ ํจ์์ธ <s>MnSOD</s>[^09-03-5] ๋ณ์ด๊ฐ TS ์ํ์ ๋์ด๋ ๊ฒ๊ณผ ์ฐ๊ด์ด ์๋ค.
[^09-03-5]: Manganese superoxide-dismutase
๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ๊ณผ๊ฑฐ์ ๋นํด TS์ ์ํ์ด ํ์ ํ๊ฒ ์ค์ด๋ค์๋ค๊ณ ํ๊ฐ๋๋๋ฐ, ์ด๋ 5-HT~2A,2C~ ๊ธธํญ ์์ฉ๊ณผ 5-HT~1A~ ํจํ ์์ฉ์ ํตํด ์ง๋์น D~2~ ์ฐจ๋จ๊ณผ ๊ทธ๋ก ์ธํ ๊ณผ๋ฏผํ๋ฅผ ๋ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ์ค๋ช
๋๋ค.[@naidu2001] D~3~, 5-HT~2A,2C~ ์ ์ ์ ๋ณ์ด๊ฐ TS ๋ฐ๋ณ๋ฅ ์ ๋์ด๋ ๊ฒ์ ์ด๋ฐ ๊ฐ์ค์ ๋ท๋ฐ์นจํ๋ค.[@wilffert2009]
### ์ญํ
TS์ ์ ํํ ๋ฐ์๋ฅ ๊ณผ ์ ๋ณ๋ฅ ์ ์๊ธฐ๋ ๋งค์ฐ ์ด๋ ต๋ค. ์ ์ฉํ ์ง๋จ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ผ, ์ฌ์ฉํ ์ฝ๋ฌผ์ ์ข
๋ฅ ๋ฐ ์ฉ๋์ ๋ฐ๋ผ, ์ฌ์ฉ ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌด์ฒ์ด๋ ๋ค๋ฅธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฐํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํด์ํ ๋๋ ์ด๋ฌํ ๋ถํ์ค์ฑ์ ๊ฐ์ํด์ผ ํ๋ค. 1977๋
Kane์ TS์ ์ ๋ณ๋ฅ ์ ์ฒด๊ณ์ ์ผ๋ก ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํด Hillside study๋ฅผ ์์ํ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ 908๋ช
์ ์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ์ฒ๋ฐฉ๋ฐ๊ณ ์๋ ์กฐํ๋ณ ํ์๊ฐ ํฌํจ๋์๋๋ฐ, ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ TS์ ๋์ ๋ฐ์๋ฅ ์ ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ 1๋
๋
ธ์ถ๋ ๋๋ง๋ค 5% ์ ๋์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ฐ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ณ๋ฅ ์ 5๋
๋
ธ์ถ ์ 27%, 10๋
ํ 43%, 15๋
ํ 52%๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.[@kane1982; @kane1985] ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ด ๋์
๋๋ฉด์ TS์ ๋น์จ์ด ํฌ๊ฒ ๋ฎ์์ง ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋์๊ณ , ์ค์ ๋ก ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ๋
ธ์ถ๋ ํ์์ TS ์ ๋ณ๋ฅ ์ด 13.1% ์ ๋์ ๊ทธ์น๋ค๋ ๊ณ ์ฐฐ๋ ์์๋ค.[@kim2014]
ํํธ ์ผ๋ถ ํ์๋ค์ ์ ํ ์ฝ๋ฌผ๊ณผ ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ ์ ํ๋ ๊ฒ๋งํผ ๋๋ ทํ ์ง์ ๋ํด ์๋ฌธ์ ํ๊ธฐ ์์ํ์๋ค. ์ ์ฝ์ฌ์ ํ์์ ๋ฐ์ง ์์ ๋๊ท๋ชจ ์ญํ์กฐ์ฌ์๋, <s>CUtLASS</s>[^09-03-6]๋ <s>CATIE</s>[^09-03-7] ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ ์ฝ๋ฌผ๊ตฐ ์ฌ์ด์ TS์ ๋น๋๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ค๋ฅด์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.[@dabreu2018] ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฐ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ์ฒ์๋ถํฐ ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ๋ง ์ฌ์ฉํ๋ ํ์์ ์ด์ ์ ์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ์ฌ์ฉํ๋ค๊ฐ ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ๋ก ๋ฐ๊พผ ํ์๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ง ์๊ณ ์๋ค. 2017๋
์ ์ด๋ฃจ์ด์ง ๋ฉํ ๋ถ์[@carbon2017]์์ ์ด๋ฌํ ์ ์ด ํ์ฐํ ๋๋ฌ๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์ TS ์ ๋ณ๋ฅ ์ ์ ํ ์ฝ๋ฌผ๊ตฐ์ด 30%, ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ๊ตฐ์ด 20%๋ก ์ ์ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค. ํนํ ์ด๋ฐ๋๋ถํฐ ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ๋ง ์จ์๋ ๊ตฐ์ ์ ๋ณ๋ฅ ์ 7.2%๋ก, ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ์ฌ์ฉํ๋ค๊ฐ ์ฝ์ ๋ฐ๊พธ์๋ ๊ตฐ์ 23.4%๋ณด๋ค ํฌ๊ฒ ๋ฎ์๋ค. ํํธ TS์ ์ํ ์ธ์๋ก ๊ผฝํ๋ ๊ฒ์ ๊ณ ๋ น, ์ฌ์ฑ, ์ด์ ๋ ์์ ๋ณ๋ ฅ, ์ด์ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ฐ ์ด๋์ด์ ๋ณ๋ ฅ์ด๋ฉฐ, ์ธ์ข
๋ ํฌ๊ฒ ์์ฉํ๋ค. ์์์์ธ์ ํ ์ธ์ข
์ ๋นํด์ ๊ฝค ๋ฎ์ ํธ์ด๋ฉฐ, ๋ฏธ๊ตญ๊ณผ ์ํ๋ฆฌ์นด์ ํ์ธ, ์ค๋ ์ถ์ ์ ํ์๋ ์ํ์ด ๋๋ค.[@cornett2017] ์์-์ฒญ์๋
์ ํ์๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ ์๋์ง๋ง, ๊ณ ๋ น์ผ์๋ก ๋ฐ์๋ฅ ์ด ๋์์ง ๋ฟ๋๋ฌ ์ฝ๋ฌผ ํฌ์ฌ ๊ฐ์ ํ ์ฆ์์ด ๋ํ๋๋ ์๊ฐ๊ฐ๊ฒฉ๋ ์งง๋ค. ์ด๋ ์๋ง ๋์ ๋ ๋์์๊ณผ ์ ๊ฒฝํดํ์ด TS์ ์ํ์ ๋์ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค.
[^09-03-6]: Cost Utility of the Latest Antipsychotic Drugs in Schizophrenia Study (CUtLASS)
[^09-03-7]: Clinical Antipsychotic Trials of Intervention Effectiveness (CATIE)
์ ํ๊ณผ ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ์ฐจ์ด ์ด์ธ์๋ ๊ฐ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ์ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์กฐ๊ธ์ฉ ์๋ค. ํด๋ก์ํ์ ํ์ฐํ๊ฒ TS ์ํ์ด ๋ฎ์ผ๋ฉฐ, ์ค๊ตญ์์ ์ง๊ณ๋ ์ฐ๊ตฌ์ด๊ธด ํ์ง๋ง ๋ฐ์๋ฅ ์ด ์ฝ 4%์ ์ง๋์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ๋์๋ค.[@li2009] ์ด์ ๋นํด 2๋
๋
ธ์ถ ํ TS ๋ฐ์๋ฅ ์ด ๋ฆฌ์คํ๋ฆฌ๋์ 7.2%, ์ฌ๋์ํ์ 11.2% ์๋ค.[@woerner2011] ์ ํํ ์์น๋ ์ป์ด์ง์ง ์์์ง๋ง, ์๋ฆฌํผํ๋ผ์กธ๊ณผ ์งํ๋ผ์๋์ TS ๋ฐ์๋ฅ ์ญ์ ๋งค์ฐ ๋ฎ์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ค.
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก TS๊ฐ ํ๋ฒ ์๊ธฐ๋ฉด ๋น๊ฐ์ญ์ ์ด๋ผ๊ณ ์ค๋ช
๋์ง๋ง, ์ค์ ์์์์๋ ์ ์ ๋ก ์์ค๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๊ฝค ์๋ค. ์์ ์ธ๊ธํ Hillside study์์ ์ฐ๊ฐ ๋์ ๋ฐ์๋ฅ ์ด 5%๋ผ๋ฉด, ์ฐ๊ฐ ์์ฐ์์ค์จ๋ 2% ์ ๋ ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.[@kane1982] ์ดํ๋ฆฌ์์์ ํํด์ง ์ฐ๊ตฌ์์๋ 3๋
๊ฐ์ ๊ด์ฐฐ ๊ธฐ๊ฐ ์ค 28.6%์ ํ์๊ฐ ํ๋ณตํ๋ค๊ณ ์ง๊ณ๋์๋ค.[@cavallaro1993] 1993๋
๋ฐํ๋ Yale Tardive Dyskinesia Study์ ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ TS์ ๋์ ๋ฐ์๋ฅ ์ด 1๋
์ 5.3%์๋ ๋ฐ๋ฉด, ์์ฐ๊ดํด์จ์ 2.5%๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.[@morgenstern1993] ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋ฎ์ ๊ดํด์จ์ ๋ณด๊ณ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ค๋ ์์ด์ ์ํ๊ฐ ๋ถ๋ํ ๊ฒ์ ๋ณํ์ง ์๋ ๊ฒ ๊ฐ๋ค.[@kang1986] ํ๋ฉด์ ์ผ๋ก๋ ์์ธ ์ฝ๋ฌผ์ ๋๊ณ ์ ๋๊ณ ๊ฐ ๊ดํด์จ์ ํฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์ค์ง ์๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฝ๋ฌผ์ ๊ณ์ ์ฌ์ฉํ๋ฉด ์ด์ ์ด๋์ด ์ต๋๋ ค์ ธ ์๋ ๊ฒ ๋ฟ์ผ๋ก, ์ธ์ ๊ฐ๋ ์
ํ๋์ด ํ๋ฉด์ผ๋ก ๋๋ฌ๋๊ฒ ๋ง๋ จ์ด๋ค. ์กฐ๊ธ์ด๋ผ๋ ์น์ ๋ฅผ ๋ฐ๋๋ค๋ฉด ์ฝ๋ฌผ์ ๋๋ ์ ๋ฐ์ ์๋ค.
## ์์ ์์
### ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ
ํ์๋ค์ ์ฃผ๋ก ์๋ฉด๋ถ ํนํ ์
์ฃผ๋ณ๊ณผ ํ์ ๋ฆฌ๋๋ฏธ์ปฌํ ๋ฐ๋ณต์ด๋(choreiform) ํน์ ๋๋ฆฟ๋๋ฆฟ ๊ฟํ๊ฑฐ๋ฆฌ๋(athetoid) ์ด๋์ ๋ณด์ธ๋ค. ์
์์์ ํ๋ฅผ ์ฐ๋ฌผ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ์ฆ์์ ํ๋๋ฅผ ์ค๋ ๋ ๋
ธ์ธ๋ค์ orofacial dyskinesia์ ๋งค์ฐ ํก์ฌํ๋ค.[@sutcher1971] ์
๊ณผ ํ์ ๋ถ์์ ์ด๋๋๋ฌธ์ ์ธ์ด์ฅ์ ๊ฐ ์ฌ ์ ์์ผ๋[@portnoy1979], ๊ทผ์ก์ด ๋ฌด์ธ๊ฐ์ ๋ฟ์ผ๋ฉด ๋น์ ์์ ์ธ ์์ง์์ด ๋ฉ์ถ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์์ ๋จน๋๋ฐ๋ ํฐ ์ง์ฅ์ด ์๋ค. ๋ชธํต์ ์นจ๋ฒํ๋ฉด ๋ชธ์ ์๋ค๋ก ํ๋ค๊ฑฐ๋, ๊ณจ๋ฐ์ ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ํ์ ์ํค๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๋ชธํต๊ณผ ๋ค๋ฆฌ๋ฅผ ์นจ๋ฒํ๋ฉด ๋ณดํ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ผ์ผํฌ ์๋ ์๋ค. TD๋ ์ด๋์ด์์ฆ์ ๋ฉ์ถ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์
๋ถ์์ ํ๋ ๋ฏํ ํต์ฆ๊ฐ์ ์ด์ ๊ฐ๊ฐ ํ์์ ์ ๋ฐํ๊ธฐ๋ ํ๋ค.[@patel2014] ํต์ฆ์ด ์ฃผ๋ก ์ค๋ ๊ฒ์ ์ง์ฐ์ฑ ํต์ฆ(tardive pain)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.[@ford1994]
TD์ ๊ฐ๋ณํด์ผ ํ๋ ๊ฒ์ ๋ฌด์๋ณด๋ค ๊ฐ์ญ์ ์ธ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ฐ ์ด๋์ด์์ด๋ค. ์ฝ๋ฌผ์ ๋ฐ ํํจ์จ์ฆ์์์ ๋จ๋ฆผ์ TD์ ์ ํ์ ์ธ ๋๋ฆฟํ ๋ฌด์ ์ ์ด๋์ ๋นํด ๋ฆฌ๋๋ฏธ์ปฌํ๊ณ ๋น ๋ฅด๋ค. ํํจ์จ์ฆ์ ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ์์ํ ์ง ์ผ๋ง ์ ๋์ด ํน์ ์ฆ๋ํ ๋ ๋ฐ์ํ๋ฉฐ, ์ฝ๋ฌผ์ ์ฉ๋์ ์ค์ด๋ฉด ๊ฐ์ํ๋ค. ๋ฐ๋ฉด TD๋ ์ฝ๋ฌผ ํฌ์ฌ ํ ํ์ฐธ ์๋ค๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ฉฐ, ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ์ฉ๋์ด ๊ฐ์๋ ๋ ์ข
์ข
์
ํ๋๊ณ , ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด ์คํ๋ ค ๊ฐ์ ๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๋ณด์ผ ์ ์๋ค. ๋ํ, ๋ฒค์ฆํธ๋กํ๊ณผ ๊ฐ์ ํญ์ฝ๋ฆฐ์ฑ ์ฝ๋ฌผ์ TD๋ฅผ ์
ํ์ํฌ ์ ์๋ค. ์ด์ธ์ ๊ฐ๋ณํด์ผํ ์ง๋จ์ผ๋ก๋ ์กฐํ๋ณ ํ์์ ์๋ํ๋, ๋
ธ์ธ์ ์๋ฐ์ ์๋ฉด ์ด๋ ์ด์(orofacial dyskinesia), ํ๋ ์ฌ์ฉ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๊ตฌ๊ฐ ์ด๋ ์ด์(edentulous Dyskinesia), ํ์
๊ทผ์ก ๊ธด์ฅ ์ด์์ฆ(oromandibular dystonia), ๋ณธํ์ฑ ์ง์ (essential tremor) ํ์์ <s>๋จธ๋ฆฌ ํ๋ค๊ธฐ</s>[^09-03-8] ๋ฑ์ด ํฌํจ๋๋ค.
[^09-03-8]: ๋ณธํ์ฑ ์ง์ ํน์ ํํจ์จ๋ณ ํ์ ์ค์์ ๋จธ๋ฆฌ๋ ๋ชฉ, ๋ชธํต์ ์๋ค, ์ข์ฐ๋ก ํ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์๋๋ฐ, ์ด๋ฅผ titubation์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
ํ์๊ฐ ์ด์ ์ด๋์ ํธ์ํ๊ฑฐ๋ ์ 3์ ๊ด์ฐฐ์์๊ฒ ์ด์ ์ด๋์ด ๊ด์ฐฐ๋๋ฉด, TS์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ผ๋์ ๋๊ณ ๋ค๋ฅธ ์ ๊ฒฝํ์ ์งํ๋ค์ ๊ฐ๋ณํ๊ฒ ๋๋ค. ์ฆ์์ ํ์์ ๊ฐ์ ์ํ๋ ์คํธ๋ ์ค์ ๋ฐ๋ผ ๋ณํ ํญ์ด ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ๊ฒ์ฌํ ํ์๊ฐ ์๋ค. TS์ ์ฌ๊ฐ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ๋๋ฐ๋ AIMS (Abnormal Involuntary Movement Scale)๋ฅผ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ด ์ฌ์ฉํ๋ค. AIMS๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์์ ์ํ์ ํ์๋ฅผ ๊ด์ฐฐํ๋ ๊ฒ์ด์ง๋ง, ์ฆ์์ด ์ ๋ณด์ด์ง ์์ ๋๋ ์์ง์ ๊ฒ์ง๋ฅผ ๋น ๋ฅธ ์๋๋ก ๋ง๋ฟ๊ฒ ํ๊ฑฐ๋(thumb-finger tapping), ํ์ ๋ค๊ฒ ํ๊ฑฐ๋, ๊ฑธ์ด๋ณด๊ฒ ํจ์ผ๋ก์จ ์ฆ์์ "ํ์ฑํ" ์ํฌ ์ ์๋ค.[^09-03-9]
[^09-03-9]: ์ด๋ฐ ํ๋๋ค์ ํํจ์จ๋ณ ์ฆ์์ ๊ฒ์ฌํ ๋ ์ฃผ๋ก ์ฐ์ด๋ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ค.
### ์ง์ฐ์ฑ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ฆ
์ด ์ํ์์๋ ์ฃผ๋ก ๋ชฉ, ๋ชธํต ๋๋ ์ผ๊ตด์ด ์ผ๋ถ ๊ทผ์ก์ด ๋ถ์์์ ์ผ๋ก ์์ถ๋์ด ๋ถํธํ ์์ธ๋ฅผ ์ง์ํด์ผ๋ง ํ๋ค.[@tominaga1987] ๊ทผ์ก์ด ์์ ์ ํด์ง๋ ๊ฒ์ ์๋์ง๋ง, ์์์ ์ผ๋ก ๋ฐ๋ก์ก์๋ ๊ธ์ ์ฌ๊ทธ๋จธ๋ ๋คํ๋ฆฐ ์์ธ๋ก ๋์๊ฐ๋ฒ๋ฆฐ๋ค. ๋ชฉ ๊ทผ์ก์ ์นจ๋ฒํ๋ฉด, ํ๊ฒฝ(retrocollis) ๋ฐ ์ฌ๊ฒฝ(torticollis)์ด ๋๋ฉฐ, ๋ชธํต์ ์นจ๋ฒํ๋ฉด ๋ชธํต์ด ์์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋ฌ์ง๋ค. ํ์์์๋ ๊ด์ฐฎ๋ค๊ฐ ๊ฑธ์ ๋ ํ๋ฆฌ๊ฐ ๊ตฝ์ด์ง๋ ํํ๋ ์๋ค(dystonic gait). ํฅ๋ฏธ๋กญ๊ฒ๋ ๋ฐ๊ฑฐ๋ ๋ค๋ก ๊ฑธ์ ๋๋ ์ฆ์์ด ์์ด์ง๊ธฐ๋ ํ๋ค.[@quinn2002] ์ง์ฐ์ฑ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ฆ์ ์ผ๊ตด์ด๋ ๋ชฉ์์ ์์ํด์ ์๋
๊ฐ์ ๊ฑธ์ณ ์ ์ ์ผ๋ก ํผ์ ธ๋๊ฐ๋ ์์์ ๋ณด์ธ๋ค. ๊ณ ๋ น ํ์๋ ์
์ฃผ๋ณ์ ๊ตญ์ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ด ํํ ๋ฐ๋ฉด, ์ ์ ํ์๋ ์ ์ ์ฑ ํน์ ์ฌ์ง ์ชฝ์ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋น๋ฒํ๋ค. ๊ดํด ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ๋ณด๋ค๋ ๋ ๋ฎ์ 10\~15% ๋ฏธ๋ง์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ๋๋ค.[@kiriakakis1998]
### ์ง์ฐ์ฑ ์ข๋ถ์์
์ง์ฐ์ฑ ์ข๋ถ์์์ด๋ผ๊ณ ํด์ ๊ธ์ฑ ์ฆ์๊ณผ ํฌ๊ฒ ๋ค๋ฅด์ง๋ ์๋ค. ๋๋ถ๋ถ์ ์ข๋ถ์์์ ์ฝ๋ฌผ ์ฌ์ฉ ์ด๊ธฐ์ ๊ตญํ๋์ง๋ง, ๋ง์ฑ ์ข๋ถ์์๋ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ๋ณ์ด ๊ฒฐ์ฝ ์ฝ์ง๋ ์๋ค. ๊ฒฐ๊ตญ ์ข๋ถ์์์ด ์ค๋ ์ง์๋๋ฉด์ ์ฝ๋ฌผ์ ๋์ด๋ ์ฌ๋ผ์ง์ง ์์ผ๋ฉด ์ง์ฐ์ฑ ์ข๋ถ์์์ด๋ผ ์ง๋จํ๋ค. ๋ณดํต ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ ๋๋ ์ง์ฐ์ฑ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ฆ๊ณผ ํจ๊ป ์ค๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค.[@weiner1983; @burke1989]
### ๊ทธ ๋ฐ์ ์ง์ฐ์ฑ ์ฆํ๊ตฐ
ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ํฌ์ฌํ ํ ์ฒ์์ผ๋ก ๋ํ๋ ํฑ์ด ์ฝ๋ฌผ์ ๋์ด๋ ์ง์๋ ์ ์๋ค. ์ด๋ ํฑ๊ณผ ์์ฑ ํฑ์ด ํจ๊ป ๋ํ๋๋ฉด ์ง์ฐ์ฑ ๋๋ ์ฆํ๊ตฐ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ง์ง ๋๋ ์ฆํ๊ตฐ๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ, ์ฃผ์๋ ฅ ๊ฒฐํ/๊ณผ์ํ๋ ์ฅ์ ๋ฐ ๊ฐ๋ฐ ์ฆ์์ ๋๋ฐ๋์ง ์๋๋ค. ์ง์ฐ์ฑ ๋จ๋ฆผ๋ ์๊ธธ ์ ์๋๋ฐ, ์ด๋ ํํจ์จ์ฆ์์์ ๋จ๋ฆผ๋ณด๋ค ๋ ๊ฑฐ์น ๊ณ , ํญ์ด ํฌ๋ค. ๋ณธํ์ฑ ๋จ๋ฆผ์ด๋ ํํจ์จ์ฆ ์น๋ฃ์ ์๋ ๋ฐ์ํ์ง ์๋๋ค. ๊ทผ๊ฐ๋์ฑ ๊ฒฝ๋ จ์ ๊ฐํ์ ์ด๊ณ ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๋ ์งง์ ๋ถ์์์ ๊ทผ์ก ์์ถ์ ๋งํ๋๋ฐ, ์ด ์ญ์ ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ ํฌ์ฌ ํ์ฐธ ํ์ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค.[@tominaga1987; @little1987]
์ฅ๊ธฐ๊ฐ์ ๊ฑธ์น ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ ์ฌ์ฉ ํ์ ์์๊ธฐ ๋ถ์ ๋ฐ ์
๊ณผ ํ ๋ถ์์ ์ง์์ ์ธ ํต์ฆ์ด ์๊ธธ ์ ์๋ค. ์ด ํ์๋ค์ ๋์ฒด๋ก ๋ค๋ฅธ ์ง์ฐ์ฑ ์ฆํ๊ตฐ ์ฆ์์ ๋๋ฐํ๊ณ ์์์ผ๋ฉฐ, ํต์ฆ์ ๋งค์ฐ ์ง์ฐฉํ๋ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์๋ค.[@ford1994] ์ผ๋ถ ํ์๋ค์ ์ง์ฐ์ฑ ์ข๋ถ์์์ ๊ฐ๊ฐ ์ด์์ ํ์๊ฐ ํต์ฆ์ผ๋ก ์ธ์ํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ ๊ฐ์ฃผํ๊ธฐ๋ ํ๋ค.
๋๋ฌผ๊ฒ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ฐ ํํจ์จ์ฆ์ด ์ฝ๋ฌผ์ ๋์ด๋ ํด์๋์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์๋ค. ์์ ์ ์ง์ , ๊ฒฝ์ง, ์๋์ฆ์ด๋ผ๋ ํน์ง์ ์ธ ์ฆ์ ๋๋ฌธ์, ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ๊ณผ๋ ๊ตฌ๋ถ์ด ๋๋ค. ํ์ง๋ง ์ด๋ ์ฝ๋ฌผ๋ก ์ธํด ๋น๊ฐ์ญ์ ์ธ ์ํฉ์ด ๋ฐ์ํ๋ค๊ธฐ๋ณด๋ค๋, ์ฐ์ฐํ ์ฝ๋ฌผ ํฌ์ฌ ์ค์ธ ํ์์์ ํน๋ฐ์ฑ ํํจ์จ๋ณ์ด ๋ฐ์ํ๋ค๊ณ ๋ณด๋ ๊ฒ์ด ์ณ์ ๊ฒ ๊ฐ๋ค.[@won2008; @frei2018]
## ์น๋ฃ
### ๊ณ ์ ์ ์น๋ฃ
TS๊ฐ ๋ฐ์ํ์์ ๋ ๊ฐ์ฅ ๋จผ์ ๊ฒํ ํด์ผํ๋ ๊ฒ์ ์ฝ๋ฌผ์ ๋์ ๊ฒ์ด๋ ๋ง ๊ฒ์ด๋๋ค. ์์ธ ์ฝ๋ฌผ์ ๋๋๋ค๊ณ TS๊ฐ ๊ธ๋ฐฉ ์ข์์ง๋ ๊ฒ์ ์๋์ง๋ง, ๊ทธ๋๋ ํ๋ณต ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋์ผ ์ ์๋ค. ๋ง์ฝ ํ์ฌ ์ฆ์์ด๋ ์ฌ๋ฐ ์ํ์ฑ์ ๋นํด, ์ฉ๋์ด ๊ณผํ๊ฑฐ๋ ๋๋ ทํ ๊ทผ๊ฑฐ์์ด ์ฌ๋ฌ ์ข
๋ฅ์ ์ฝ๋ฌผ์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค๋ฉด ์ต๋ํ ์ฝ๋ฌผ์ ๊ฐ๋ํ๋ค. ๋ฌผ๋ก ์ด๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ ๋๋ ํ์ ๋ณธ์ธ์ด ๋๋ผ๋ ๋ถํธ๊ฐ๊ณผ ์ฌ๋ฐ์ ์ํ์ ์ ์ ์ธ์ง ํด์ผ ํ๋ค.
TS์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ธ์ ๋ฐ๊ฑฐ๋, ํ์ค ์น๋ฃ๋ก ์๋ฆฌ์ก์ ์น๋ฃ๋ฒ์ ์์ง๋ง, ๊ณ ์ ์ ์ผ๋ก ์ธ๊ฐ์ง ์ ๋ต์ด ์ฌ์ฉ๋์๋ค. ์ด๋ 1) ์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์์๋ค๋ฉด ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ๋ก ๋ฐ๊พธ๊ฑฐ๋, 2) ํด๋ก์ํ์ผ๋ก ๋ฐ๊พธ๊ฑฐ๋, 3) ์คํ๋ ค ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ์ฉ๋์ ๋์ฌ ์ฆ์์ ๋ฎ๋(masking) ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํด๋ก์ํ์ ์ ์ธํ๊ณ ๋ ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ๋ก ๋ฐ๊พผ๋ค ํ๋๋ผ๋ ์ผ๋จ ๋ฐ์ํ TS๊ฐ ํ๋ณต๋๋ค๋ ์ฆ๊ฑฐ๋ ์๋ค. ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ๋๊ฑฐ๋ ์ค์ด๋ฉด ์ผ์์ ์ผ๋ก๋ ์ฆ์์ด ์
ํ๋ ์ ์์ง๋ง, ์ด ๋ฐฉ๋ฒ ๋ง๊ณ ๋ ์์ฐํ๋ณต ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋์ผ ์ ์๋ค. ํ์๋ค ์ฌ์ด์๋ ์ฌ์ ํ TS์ ๋น๊ฐ์ญ์ฑ์ ๋ํด ์ด๊ฒฌ์ด ๋ง๊ณ , ์ฝ์ ๋๊ฑฐ๋ ์ค์ธ๋ค๊ณ ํด์ ํ๋ณต ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์์ง๋๋์ ๋ํด์๋ ํ์คํ ๋ต์ด ๋์์์ง ์๋ค. ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ์์ ๋์ผ๋ฉด ๋ชจ๋ฅผ๊น ์ฉ๋์ ์ค์ด๋ ๊ฒ์ ๋ณ ์๋ฏธ๊ฐ ์์ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ๊ฒฌํด๊ฐ ๋๋ค์์ด๋ค.[^09-03-10]
[^09-03-10]: ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ๋๊ฑฐ๋ ๊ฐ๋ํ๋ ๊ฒ์ด TS๋ฅผ ์น๋ฃํ๋๋ฐ ๊ณผ์ฐ ๋์์ด ๋๋๋๋ ๋ฌธ์ ๋ ๋ฐ๋ณตํด์ Cochrane review์ ์ฃผ์ ๊ฐ ๋์ด์๋ค. ํ์ง๋ง 2018๋
์ ๋ฐํ๋ review์์๋ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๋ถ์กฑํ๊ณ ์ง์ด ๋ฎ์ ์ด๋ ํ ๊ฒฐ๋ก ๋ ๋ด๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค๊ณ ์ผ๋ฒ๋ฌด๋ฆฌ๊ณ ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ฆ์ ๋๋ฌธ์ ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ์์ ๋์ ์ ์๋ค๋ฉด ๊ฑฐ์ ์ ์ผํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํด๋ก์ํ์ผ๋ก ๋ฐ๊พธ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฌผ๋ก ํด๋ก์ํ๋ TS๋ฅผ ์ ๋ฐํ๋ค๋ ๋ณด๊ณ ๊ฐ ์์ง๋ง, ์ด๋ค ์ฝ๋ฌผ๊ณผ ๋น๊ตํด๋ ๋ฐ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ํ์ ํ ๋ฎ๋ค. ์ค์ ๋ก TS ์ฆ์์ด ์ฌํ ๊ฒฝ์ฐ ํด๋ก์ํ์ผ๋ก ๋ฐ๊พธ๋ ๊ฒ๋ง์ผ๋ก๋ ์๋นํ ์ฆ์์ด ๊ฒฝ๊ฐ๋๋ค.[@mentzel2018] ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ผ์ ํด๋ก์ํ์ผ๋ก ๋ฐ๊พธ๊ณ ๋ถ๊ณผ 4์ฃผ ๋ง์ AIMS๊ฐ 50%์ด์ ๊ฐ์ํ๋ค๊ณ ํ๋ฉฐ, ์ฌํ TS ํ์์์๋ 4๋ฌ๋ง์ 80% ์ด์์ ํ์๊ฐ ํธ์ ์ ๋ณด์๋ค.[@littrell1993]
![TS์ ๋ํ ํด๋ก์ํ์ ํจ๊ณผ [@pardis2019]](images/09-03/img_3.png)
ํด๋ก์ํ์ ์ฌ์ฉํ๋ฉด TS ์ฆ์์ด ์กฐ๊ธ ๊ฒฝ๊ฐ๋๋ค๊ณ ํ์ ๋, ์ด๋ฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ์ ๋ง ์น๋ฃ์ ์ธ ๊ฒ์ธ์ง ์๋๋ฉด ๊ทธ์ ์ฆ์์ ๋ฎ๋(masking) ๊ฒ์ธ์ง ์๋ฌธ์ด ๋ค์ง ์์ ์ ์๋ค. ๋ง์ฝ ํด๋ก์ํ์ ์ค๋จํ์๋, TS ์ฆ์์ด ์์ํ๋ก ๋์์จ๋ค๋ฉด ์ด๋ ๊ทธ์ ์ ์ ๋ณด์ด์ง ์๊ฒ ํ ๊ฒ์ผ ๋ฟ์ด๋ค. ๊ด๋ จ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ง์ง ์์ง๋ง, ์ํ๊น๊ฒ๋ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํ์๋ฅผ ์ง์งํ๋ค. ํด๋ก์ํ ์น๋ฃ๋ก TS ์ฆ์์ด ์ฌ๋ผ์ง ํ์๋ค๋ ์ฝ์ ๋์ผ๋ฉด ๋ค์ ์ฆ์์ด ๋์์ค๊ณค ํ์๋ค.[@small1987; @moore1992; @yovtcheva2000; @uzun2001]
๋ง์ฝ ํ์๊ฐ ์ํ์ง ์๊ฑฐ๋ ํ์กํ์ ๋ถ์์ฉ๋๋ฌธ์ ํด๋ก์ํ์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ๊ฒฝ์ฐ ์ต์ ์ ๋์์, ์ญ์ ๋ํ๋ฏผ ์นํ๋๊ฐ ๋ฎ์ ํํฐ์ํ ์ ๋์ด๋ค. ์ดํ์ ๋์
๋ ์ผ๋กํ๋ฆฌ๋, ์์ธ๋ํ ๋ฑ์ ์ ์ฝ ๋ค์ ์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ๋นํด์ ํ์คํ TS ์ํ์ด ๋ฎ๋ค๊ณ ํ๋, ์ด๋ค ์ฝ๋ฌผ๋ก ๊ต์ฒดํ์ ๋ TS ์ฆ์์ด ํธ์ ๋๋ ์ง์ ๋ํด์๋ ์์ง ์๋ฃ๊ฐ ์ถ์ ๋์ง ์์๋ค. ๋ค๋ง ๋ฃจ๋งํ
ํ๋ก ์ D~2~ ์นํ๋๊ฐ ํด๋ก์ํ๋ณด๋ค๋ ๋ฎ์ ํธ์ด๋ผ TS ์น๋ฃ๋ฅผ ์ํด์๋ ์๋ํ ๊ฐ์น๊ฐ ์์ด ๋ณด์ธ๋ค.
TS๊ฐ D~2~ ์์ฉ์ฒด์ ์ํฅ ์กฐ์ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ์ํ๋ค๋ฉด, ์คํ๋ ค ๊ฐ๋ ฅํ D~2~ ์ฐจ๋จ์ ๋ก ๋์ด๋ ์์ฉ์ฒด๋ค์ ์ฐจ๋จ์์ผ ๋ฒ๋ฆฌ๋ฉด TS ์ฆ์์ด ํธ์ ๋ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค. ์ค์ ๋ก ์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ ์จ์ D~2~๋ฅผ ์์ ์ ์ผ๋ก ์ฐจ๋จํ๋ฉด ์ผ์์ ์ธ ํธ์ ์ ๊พํ ์ ์๋ค.[@kazamatsuri1972] ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ์ ๋ต์ ํจ๊ณผ๊ฐ ์ค๋๊ฐ์ง ๋ชปํ๋ฉฐ, ๋ณด์์ ์ผ๋ก D~2~ ์์ฉ์ฒด๊ฐ ์ข๋ ์ํฅ ์กฐ์ ๋์ด๋ฒ๋ฆฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ๋์งํ ์น๋ฃ๋ ๋์ง ๋ชปํ๋ค. ํ์ง๋ง TS ์ฆ์๋๋ฌธ์ ๊ณ ํต์ด ์ฌํ๊ฑฐ๋ ์ผ์ ์ํ์ด ์ด๋ ค์ธ ์ ๋๋ผ๋ฉด ์๋ํด๋ณผ๋งํ๋ค.[@ricciardi2019]
### VMAT2 ์ต์ ์ ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์น๋ฃ
Tetrabenazine์ ๊ฒฝ์์ <s>VMAT2</s>[^09-03-11] ์ต์ ์ ๋ก์ 2008๋
๋ฏธ๊ตญ FDA๋ก๋ถํฐ ํํ
ํด ๋ณ์ ๋ฌด๋ ์ฆ์์ ์น๋ฃํ๋๋ฐ ์น์ธ์ ๋ฐ์๋ค. Tetrabenazine์ ์๋นํ ์ค๋๋ ์ฝ๋ฌผ๋ก ์ด๋ฏธ 1972๋
๋ถํฐ TD์ ๋ํ ์์์ํ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก๊ณ , 90๋
๋๊น์ง๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ด์ด์ก๋ค.[@kazamatsuri1972; @ondo1999] ๊ทธ๋ฌ๋ CYP2D6์ ์ํด ์ ์ํ ๋ถํด๋์ด๋ฒ๋ฆฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ๊ฐ๊ธฐ๊ฐ ์งง๊ณ ์ฝ๋ฌผ ์ํธ์์ฉ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์ ์ฑ์ด ๋จ์ด์ ธ ํ์ค ์น๋ฃ๋ก ์๋ฆฌ์ก๊ธฐ๋ ๋ฌด์ธ๊ฐ ๋ถ์กฑํด๋ณด์๋ค.
[^09-03-11]: **Vesicular monoamine transporter 2 (VMAT2)**: ๋ํ๋ฏผ์ ๋น๋กฏํ ๋จ๊ฐ์๋ฏผ์ ์๋
์ค ์ ๋ด๋ฐ์ ์ํฌ์ ์ ์ฅํ๋ ์์ฉ์ ํ๋ ํจ์. ์ด ํจ์๋ฅผ ์ต์ ํ์ฌ ๋ํ๋ฏผ์ด ์ํฌ์ ํฌ์ฅ๋์ง ๋ชปํ๋ฉด, ์์ฐํ ๋ํ๋ฏผ ๋ถ๋น๋์ด ์ค์ด๋ค์ด ์ด์ ์ด๋์ด ๋ํ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์ค์ด๋ ๋ค.
์ ์ฝ์ฌ๋ค์ด tetrabenazine์ ๋์ฒดํ ์ ์๋ VMAT2 ์ต์ ์ ๊ฐ๋ฐ์ ๋งค๋ฌ๋ฆฐ ๊ฒฐ๊ณผ, 2017๋
deutetrabenazine๊ณผ valbenazine์ด ๋์์ ๋ฏธ๊ตญ FDA์ ์น์ธ์ ๋ฐ์๋ค. ๋ ์ฝ๋ฌผ๋ ์๋๋ ํํ
ํด ๋ณ ์น๋ฃ์ ๋ก ๊ฐ๋ฐ๋์์ผ๋, ํํ
ํด ๋ณ์ ๋ฌผ๋ก ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ ๋ฐ ๋๋ ์ฆํ๊ตฐ์๋ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. Valbenazine๊ณผ ๊ทธ ๋์ฌ ๋ฌผ์ง(\[+\]-ฮฑ-HTBZ)์ ๋ฐ๊ฐ๊ธฐ๊ฐ 24์๊ฐ ์ ๋์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ฉ ์๊ฐ์ด ์งง์ tetrabenazine์ ์ฝ์ ์ ๋ณด์ํ ์ ์๋ค. ์ ํจ ์ฉ๋์ธ 80mg/day์์ 6์ฃผ๊ฐ ์ฌ์ฉํ๋ฉด AIMS ์ด์ ์ด ์ฝ 2\~3์ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ธฐ๋ํ ์ ์๋ค.[@hauser2017]
Deutetrabenazine์ tetrabenazine์ ๋ถ์ ๊ตฌ์กฐ ์ค ์ผ๋ถ ์์๋ฅผ ์ค์์(deuterium)๋ฅผ ๋ฐ๊ฟ ๋ฐ๊ฐ๊ธฐ๋ฅผ ๋๋ฆฐ ์ฝ๋ฌผ์ด๋ค. ์ญ์ ์ ํจ ์ฉ๋์ธ 12\~48mg/day๋ก 12์ฃผ๊ฐ ์ฌ์ฉํ๋ฉด AIMS 3์ ์ ๋์ ๊ฐ์๋ฅผ ์์ํ ์ ์๋ค.[@fernandez2017] Deutetrabenazine๊ณผ valbenazine ๋ชจ๋ ๋ด์ฝ์ฑ์ด ๋งค์ฐ ๋์์ ์ค๋ ํ๋ฝํ ํ์๋ ๊ฑฐ์ ์์๋ค. Deutetrabenazine์ Austedoยฎ๋ผ๋ ์ํ๋ช
์ผ๋ก ํ๊ตญ์๋ ์ถ์๊ฐ ๋์์ผ๋, ์ฝ๊ฐ๊ฐ ๋ฌด์ฒ ๋๊ณ ํฌ๊ท์ฝ์ผ๋ก ์ง์ ๋์ด ์๋ค. ์๋ง ํ์ค์ ์ผ๋ก TS์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด์ ์๋นํ ๊ธฐ๊ฐ์ ๊ธฐ๋ค๋ ค์ผ ํ ๊ฒ ๊ฐ๋ค.
TS๋ก ๊ณ ํต๋ฐ๊ณ ์๋ ํ์์ ์
์ฅ์์ VMAT-2 ์ต์ ์ ๋ ์๋ก์ด ํฌ๋ง์ผ๋ก ๋ค๊ฐ์จ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ง ์จ๋ณธ ์ฌ๋ก๊ฐ ๋ง์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ค์ ์์ ์ํฉ์์ ์ผ๋ง๋ ํจ๊ณผ์ ์ผ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, ๋ํ ์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ์ํฅ์ด ์ด๋ ํ ์ง๋ ๋ฏธ์ง์์ด๋ค. ๊ฒ๋ค๊ฐ VMAT-2 ์ต์ ์ ๊ฐ ์๋
์ค ์ ๋ด๋ฐ์ ๋ํ๋ฏผ์ ๊ณ ๊ฐ์์ผ์ TS ์ฆ์์ ์ค์ด๋ ๊ฒ์ด๋ผ๋ฉด, ์กฐํ๋ณ์ ์์ฑ/์ธ์ง ์ฆ์์ ์ด๋ค ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ง๋ ์ฐ๋ ค๊ฐ ๋๋ค.[^09-03-12] ํํธ ๋น์ฉ-ํจ์จ์ฑ ๋ฌธ์ ์ ์๋ฃ๋ณดํ ์ ์ฉ ์ฌ๋ถ ๋ค์, TS๋ฅผ ๊ฒช๋ ๋ง์ฑ ์กฐํ๋ณ ํ์๋ค์ด ๋๋ถ๋ถ ์ ์๋์ธต์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ๊ณ ๋ คํ ๋ ์๋ฃ์ค๋ฆฌ์ ๋ฌธ์ ๊น์ง๋ ์ ๊ธฐํ๋ค.
[^09-03-12]: ์ค์ ๋ก ๋๋ฌผ ๋ชจ๋ธ์์ VMAT2 ์ต์ ์ ์ธ tetrabenazine์ ํฌ์ฌํ๋ฉด, ์์์ด ๊ฐ์ํ๋ค.[@collo2020] ์ํํ๋ฏผ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ์ ํฅ๋ถ์ (psychostimulant)๋ค์ VMAT2 ํ์ฑ์ ์ต์ ํ๋ฉฐ, ์กฐํ๋ณ ํ์์์๋ VMAT-2 ์์ฒด๊ฐ ์ค์ด๋ค์ด์๋ค๋ ๋ณด๊ณ ๋ ์๋ค.[@chaudhry2008; @purvestyson2017]
### ๊ทธ ๋ฐ์ ์น๋ฃ๋ฒ
2013๋
์ ๋ฏธ๊ตญ ์ ๊ฒฝํํ๋ ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ ์น๋ฃ ์ง์นจ์ ๋ด๋์๋ค.[^09-03-13] ์๋ ์ถ์ ๋ ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ ๋ฏธ๋ฏธํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋๋ถ๋ถ์ ์น๋ฃ๋ "์๋ฃ๊ฐ ๋ถ์ถฉ๋ถํจ(level U)" ํ์ ์ ๋ฐ์์ง๋ง, ๊ฐ์ค clonazepam, ginkgo biloba, amantadine ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ tetrabenazine์ ์ถ์ฒํ ๋งํ ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ง๋ชฉํ๊ณ ์๋ค. ๊ณต์์ ์ธ ์
๋ฐ์ดํธ๋ ์๋์์ง๋ง 2018๋
์ AAN ์ง์นจ์ ๋ํ ์๋ฃ ๋ณด์์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค.[@bhidayasiri2018] ์ด์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ ์กฐ๊ธ์ด๋๋ง ๊ทผ๊ฑฐ๋ฅผ ํ๋ณดํ ์น๋ฃ๋ฒ์ ํ \_\_์ ๊ฐ๋ค.
[^09-03-13]: [American Academy of Neurology (AAN) guideline](https://www.aan.com/Guidelines/Home/GetGuidelineContent/613)
| American Academy of Neurology (AAN) guideline | | |
|-----------------------------------------------|------|------|
| | 2013 | 2018 |
| Deutetrabenazine, valbenazine | | A |
| Tetrabenazine | C | C |
| Clonazepam | B | B |
| Ginkgo biloba | B | B |
| Amantadine | C | C |
| Electroconvulsive therapy | U | U |
| Deep brain stimulation | U | C |
| Withdrawing or switching antipsychotics | U | U |
VMAT-2 ์ต์ ์ ๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ level B์ C๋ฅผ ๋ฐ์ ์น๋ฃ๋ฒ์ clonazepam, ginkgo biloba, amantadine ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ถ๋์๊ทน ์ ๋์ด๋ค. Clonazepam์ GABA ํจํ์ ๋ก์ ๋น์ฅ์ ์ฆ์์ ๊ฐ์์ํค์ง๋ง, ํจ๊ณผ๊ฐ ๋จ๊ธฐ๊ฐ ๋ฟ์ผ๋ก ๋ด์ฑ์ด ์ฝ๊ฒ ์๊ธฐ๋ฉฐ, ์์กด ๋ฐ ๋จ์ฉ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ํฌ๋ค๋ ๊ฒ์ด ๋จ์ ์ด๋ค.[@thaker1990] Clonazepam์ ์ ์ธํ ๋ฒค์กฐ๋์์ ํ์ ๊ทธ๋๋ง๋ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ค. Ginkgo biloba(์ํ๋๋ฌด)๋ ํญ์ฐํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ง๋๋ฉฐ 2016๋
๋ฐํ๋ ๋ฉํ ๋ถ์์์ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ๋์๋ค.[@zheng2016][^09-03-14] Amantadine์ ์ฝ๋ฌผ์ ๋ฐ ํํจ์จ์ฆ์ ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฝ๋ฌผ ์ค์์ ์ ์ผํ๊ฒ TS๋ฅผ ์
ํ์ํค์ง ์๋ ์ฝ๋ฌผ๋ก, TS ์ฆ์์ ์กฐ๊ธ ํธ์ ์ํค๊ธฐ๋ ํ๋ค.[@pappa2010] ๋ฐ๋ฉด ๊ทผ์ด์์ ์ธ baclofen์ ํ์ฌ๊น์ง๋ ๊ฝค ๋ง์ ์์ฌ๋ค์ด ์ฌ์ฉํ๊ณ ์์ง๋ง, 1970๋
๋์์ 80๋
๋๊น์ง ๊ฐ๊ฐํ ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ฐ๊ตฌ์์ ๋ณ๋ค๋ฅธ ํจ์ฉ์ฑ์ ๋ณด์ด์ง ๋ชปํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ level U ํ์ ์ ๋ฐ์๋ค.[@gerlach1978; @stewart1982]
[^09-03-14]: ๋ฌธ์ ๋ ๋ฉํ ๋ถ์์ ์ ์๋ ์ค๊ตญ์ธ์ด๊ณ , ๋ถ์์ ์ฌ์ฉ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ชจ๋ ์ค๊ตญ์์ ํํด์ง ๊ฒ์ด๋ผ ์ผ๋ฐํํ๋๋ฐ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋ค.
TS์ ๋ฐ์ ์์ฒด๋ฅผ ์ต์ ํ๋ ๊ฒ์ ์๋์ง๋ง, ๋ณดํด๋ฆฌ๋ ์ฃผ์ฌ(botox ์ฃผ์ฌ)๋ฅผ ํตํด ์ฆ์์ด ๊ฒ์ผ๋ก ๋๋ฌ๋์ง ์๊ฒ ํ ์๋ ์๋ค.[@vanharten2006] ๋ณดํด๋ฆฌ๋ ์ฃผ์ฌ๋ 1989๋
์ ๋ฏธ๊ตญ FDA์์ ์๊ฒ๊ฒฝ๋ จ์ ๋น๋กฏํ ์๋ฉด๋ง๋น ์น๋ฃ์ ์น์ธ์ ๋ฐ์ ๋ณดํธ์ ์ด๊ณ ์์ ํ ์น๋ฃ๋ฒ์ด๋ค. ๋น๋ก ์ ๊ฒฝํํ ์ง์นจ์์๋ level U ์์ง๋ง, ํํจ์จ์ฆ์ ๋น๋กฏํ ๋ค์ํ ์ด๋์ด์์ฆ์ ์ฐ์ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํํ์๊ณ , TS ํนํ ์ง์ฐ์ฑ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ฆ์๋ ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์๋ค.[@tarsy1997; @esper2010] ํ์ง๋ง ์ง์ฐ์ฑ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ฆ๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์๋ ๋๋ ทํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ด์ง ๋ชปํ๊ณ ์๋ค.[@slotema2008]
์ด์ธ์ ์คํ์ ์ธ ์น๋ฃ๋ฒ์ผ๋ก๋ ์ ๊ธฐ๊ฒฝ๋ จ ์น๋ฃ ๋ฐ ์ฌ๋ถ๋์๊ทน์ ์ ๋ค ์ ์๋ค. ๋น๋ก ํต์ ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ ํ ์์ด ์ฆ๋ก ๋ณด๊ณ ์ ๊ทธ์น๊ณ ์์ง๋ง, ์ ๊ธฐ๊ฒฝ๋ จ ์น๋ฃ๋ฅผ ํตํด ๋์น์ฑ์ด๋ ์ด๋์ด์์ฆ์ด ๊ฒฝ๊ฐ๋์๋ค๋ ์ฆ๋ก๊ฐ ๊พธ์คํ ๋ณด๊ณ ๋๊ณ ์๋ค.[@deng2017; @yahya2021] ์ด์ ๋นํด <s>์ฌ๋ถ๋์๊ทน์ </s>[^09-03-15] ์ ํต์ ๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋์์ผ๋ฉฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ธ์ ์ ์ด๋ค. ์ฃผ๋ก ์์ชฝ ๋ด์ฐฝ๊ตฌ(globus pallidus interna, GPi) ํน์ ์์ํํต(subthalamic nucleus)์ ์๊ทนํ๋๋ฐ, ์ถ์ฒด์ธ๋ก ์ฆ์์ ๋ฌผ๋ก ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์๋ ์ ์ํ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ค.[@macerollo2018] ๋ค๋ง ์์ ์ด ๋ณต์กํ๊ณ ๋น์ฉ์ด ๋ง์ด ๋ค๋ฉฐ, ์ ๊ทน์ ์์น๋ฅผ ์ ํํ ์ก๊ธฐ ์ด๋ ค์ ์คํจํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ์ ๊ทน์ด ์ ํํ ์์นํ๋๋ผ๋ ์
๋ ฅ๋ ์ ๋ฅ๊ฐ ์ฃผ๋ณ ์กฐ์ง์ผ๋ก ํ๋ฌ๋์น๋ฉด์ ์ํ์ง ์๋ ์ ๊ฒฝํ์ ๋ถ์์ฉ์ ์ผ์ผํค๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ํ์ง๋ง ์ด๋ฐ ๋ฌธ์ ๋ค์ ์์ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ถ๋จํ ํฅ์์ ํตํด ํด๊ฒฐ๋๋ฆฌ๋ผ ์์๋๋ค.
[^09-03-15]: **์ฌ๋ถ๋์๊ทน์ (deep brain stimulation)**: ์ด๋ฏธ 1990๋
๋์ ๊ฐ๋ฐ๋ ์์ ๋ฒ์ผ๋ก ์์ธ ๋ถ๋ฌธํ๊ณ ๋ค์ํ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ฆ(dystonia) ๋ฐ ์ด๋์ด์์ฆ(dyskinesia)์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํํ์๋ค. MRI๋ฅผ ํตํด ๊น์ด๋ฅผ ํ์ธํ ํ ์ ๊ทน์ ๋์ ํน์ ๋ถ์์ ๊ณ ์ ์ํค๊ณ , ์์ ๋ถ์๊ฐ ์๋ฌผ๋ฉด ์ฌ์์ ์ ํตํด ์กฐ์ ๊ธฐ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฒด๋ด์ ์ฝ์
ํ๋ค. ์์ ํ ํ์ ๊ฐ์ธ์๊ฒ ๊ฐ์ฅ ํจ๊ณผ์ ์ธ ์๊ทน ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ฐพ๋ ์์
์ ํ๋ฉฐ, ์ผ๋จ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ์ค์ ๋๋ฉด 24์๊ฐ ์๊ทน์ ์ผ๋๊ฑฐ๋, ํ์ํ ๋๋ง ์๊ทน์ ์ผ๋๋ ์์ผ๋ก ์ํํ๋ค.
๊ณผ๊ฑฐ ๋ฌธํ์๋ ๋์น์ฑ ์ง์ฐ์ฑ ์ด๋์ด์์ฆ์ ๋ด์ฐฝ๊ตฌ ์ผ๋ถ๋ฅผ ์ ๊ธฐ๋ก ์๊ฐ์ํค๊ฑฐ๋(pallidotomy), ์์ ๋ด์ฐฝ๊ตฌ๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ๋ ์์ (pallidectomy)์ ์ํํ ์ฌ๋ก๊ฐ ์ข
์ข
๋ฐ๊ฒฌ๋๋ค.[@wang1997; @lenders2005; @centen2021] ์ด ์์ ์ ์ง์งํ๋ ์์ฌ๋ค์ ๋น๊ต์ ์์ ํ๋ฉฐ, ๋์น์ฑ ๊ทผ๊ธด์ฅ์ฆ ๋ฐ ์ด๋์ด์์ฆ์ ํจ๊ณผ์ ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๊ณ ์์ง๋ง, ์ฌ๋ถ์๊ทน์ ์ด ๋ณดํธํ๋๋ฉด์ ์ด๋ฐ ๊ณผ๊ฒฉํ ์น๋ฃ๋ ์ ์ ๋๋ฌผ์ด์ง๊ณ ์๋ค.
## ์์ฝ ๋ฐ ๊ฒฐ๋ก
์ํ๊น๊ฒ๋ TS๋ ํ๋ฒ ๋ฐ์ํ๋ฉด ๋น๊ฐ์ญ์ ์ผ ๋๊ฐ ๋ง์ผ๋ฉฐ, ์น๋ฃ์๋ ์ ๋ฐ์ํ์ง ์๋๋ค. ๋ฌด์๋ณด๋ค ์๋ฐฉ์ด ์ค์ํ์ง๋ง, ์ด๋ฏธ ๋ฐ์ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ด๋ป๊ฒ๋ ์ฆ์์ ์ต์ํํ๊ณ , ์ผ์ ์ํ์ ์ ์งํ ์ ์๋๋ก ๋๋ ๊ฒ์ด ์ต์ ์ ๋ฐฉ์ฑ
์ด๋ค. ์ด๋ฏธ ๋ง์ฑํ๋ ํ์๋ค์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ์ง, ์ ์ ๊ณผ ์์ฌ๋ค์ ์ ๊ทน์ ๋์ฒ๋ณด๋ค๋ ์ฌ์ฉ ์ค์ธ ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ์ฉ๋๊ณผ ์ข
๋ฅ๋ฅผ ๋ฎ์ถ๊ฑฐ๋ ๋๋ ๊ฒ์ ๊ทธ์น๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ํ์ง๋ง ์ ์ด๋ TS ํ์์๊ฒ ํด๋ก์ํ์ผ๋ก ๋ฐ๊พธ๋ ์ ๋ต์ ๊ตฌ์ฌํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, clonazepam, ginkgo biloba, amantadine ๋ฑ์ ์๋ํด๋ณด๋ ๊ฒ๋ ์๋ฏธ๊ฐ ์๋ค. ๊ฐ๊น์ด ์ฅ๋์ deutetrabenazine๊ณผ valbenazine์ ์ฒ๋ฐฉ์ด ๋ณดํธํ๋๋ฉด ์ข๋ ํฌ๋ง์ ๊ฐ์ ธ๋ณผ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฃผ๋ณ์ ๋ชจํ์ ์ด๊ณ ์ด๋์ฅ์ ๋ฅผ ์น๋ฃํด๋ณธ ์ ๊ฒฝ์ธ๊ณผ ์ ๋ฌธ์๊ฐ ์๋ค๋ฉด ์ฌ๋ถ๋์๊ทน์ ์ ์๋ํด๋ณผ ์ ์๋ค.
๊ฒฐ๊ตญ ํ๋ฒ ์๊ธฐ๋ฉด ์น๋ฃ๊ฐ ๊ณค๋ํ ๋งํผ, ์ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ ํ์์ฑ์ ์ฌ๊ฒํ ํ๊ณ ๋ถํ์ํด ๋ณด์ด๋ ์ฝ๋ฌผ์ ๋๊ฑฐ๋ ์ค์ด๋ ค๊ณ ์ ์จ์ผ ํ๋ค. ํนํ ์ฐ์ธ์ฆ, ๋ถ์ ์ฅ์ , ๊ฐ๋ฐ์ฆ, ์ ์ฒดํ ์ฅ์ ๋ฑ์ ํญ์ ์ ๋ณ ์ฝ๋ฌผ์ด ๋ณด์กฐ์น๋ฃ์ ๋ก ์ฒ๋ฐฉ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ธ์ฑ ์ฆ์์ด ํด์๋๋ฉด ์ฝ๋ฌผ์ ์กฐ๋ง๊ฐ ๋๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ๋ค. ๋น์ ํ ์ฝ๋ฌผ์ด๋ผ๊ณ TS์์ ์์ ํ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ์ฃ๋ถ๋ฅธ ๋ฐฉ์ฌ์ด, ํ์๋ฅผ ์ค๋ซ๋์ ๊ณ ํต์ค๋ฝ๊ฒ ๋ง๋ค ์ ์์์ ๋ช
์ฌํด์ผ ํ๋ค.
## References {.unnumbered}