e.txt

each l. hvor (hver) um sig; hver, sérhver, hver einstakur; [~ other] hvor (hver) annan
eager l. ákafur, gjarn á, fíkinn í ([for/after])
eagerly ao. með ákafa, með áhuga
eagerness n. ákefð, ílöngun, fíkn (í e-ð [for, of])
eagle n. örn; tíu dollara gullpeningur
eagle-eyed l. arneygur, hvasseygur
eaglet n. arnarungi
ear n. eyra (einnig á íláti); handarhald; hanki; [over (head and) ~s, up to the ~s in debt] skuldunum vafinn; [turn a deaf ~ to] skjóta skolleyrunum við e-u; [pull/drag by the ~s] draga á eyrunum; [set by the ~s] siga (etja) e-m saman; [sing/play by ~] syngja (leika á hljóðfæri) nótnalaust, eftir eyra; [have itching ~s] vera forvitinn
earache n. hlustarverkur
eardrops n. ft. eyrnalokkar
earless l. eyrnalaus; heyrnarlaus; hanka- eða handarhaldslaus
earmark n. eyrnamark (á kind)
earpick n. eyrnaskefill
earpicker n. eyrnaskefill
earshot n. heyrnarvídd ([out of ~, within ~])
ear-trumpet n. heyrnarpípa
earwig n. eyrnapadda (skordýr); s. koma sér í mjúkinn hjá e-m (með söguburði); setja ofan í við e-n einslega
earwitness n. heyrnarvottur
ear n. ax (á korni); s. skjóta öxum; [the rye was beginning to ~] öx voru farin að koma á rúginn
earl n. jarl (lægri en [marquis] að tign, en æðri en [viscount])
earldom n. jarldómur
early l. sem er snemma dags; snemmkvæmur; snemmgrær; öndverður; skjótur; [keep ~ hours] fara snemma á fætur og snemma að hátta; [the ~ bird gets the worm] morgunstund hefur gull í mund; [an ~ riser] árrisull maður; [at an ~ hour] snemma dags; [in the ~ part of his life] á öndverðri ævi hans; ao. snemma dags; árla; snemma
earn s. vinna fyrir (e-u); ávinna sér; innvinna sér, afla
earnings n. ft. það sem aflað er, arður, vinningur
earnest n. alvara; festarfé (sem goldið er fyrirfram til að tryggja kaupsamning); trygging; [I am in real ~] mér er full alvara; l. alvarlegur, einlægur
earnestly ao. alvarlega, einlæglega; í alvöru
earnestness n. einlægni, alvara
earth n. jörð, jarðarhnöttur(inn); jarðvegur, mold; jarðhola, (tóu)gren; s. þekja (jurtarætur) með mold ([~ up]); smjúga (skríða) í grenið; reka (tóu) í gren sitt
earthen l. moldar- ([~ floor]); leir- ([~ vessel]); jarðlegur
earthenware n. leirker, leirvara
earthfast l. jarðfastur
earthling n. jarðarbyggi
earthly l. jarðneskur; veraldlegur; jarðlegur
earthly-minded l. veraldlega hugsandi
earthquake n. jarðskjálfti
earthworm n. ánamaðkur
earthy l. jarðlegur; jarðneskur; moldar- ([~ taste])
ease n. ró; næði; hægð, þægindi; léttir, linun; [at ~] í ró, rólegur; [live at ~] í alls nægtum; s. létta, fróa; mýkja, lina; losa við ([of])
easement n. léttir, linun
easel n. myndatrönur (listmálara)
easily ao. auðveldlega
easiness n. auðveldleiki; makræði; hóglyndi
east n. austur, austurátt; austurhluti lands, austurland; Austurlönd; l. austlægur, austur-, austan-; ao. austur, í austur; [~ of (to the ~ of)] fyrir austan
easterly l. austlægur; ao. í austur; austarlega; á austan
eastern l. austrænn; Austurlanda-; austlægur; austur-; n. Austurlandabúi
easternmost l. austastur
eastward ao. í austur, austur á bóginn
Easter n. páskar
easy l. rólegur; áhyggjulaus; hægur; auðveldur; frjálslegur (í hreyfingum); makráður; [~ circumstances] góður efnahagur; [~ of belief] auðtrúa, trúgjarn; [a woman ~ of virtue] laus á kostunum
easy chair n. hægindastóll
easy-going l. þýður (um hest); makráður
eat s. éta, snæða, borða; [~ one's words] éta ofan í sig (orð sín)
eatable l. ætur, ætilegur
eatables n. ft. matvæli
eater n. átmaður
eating n. matur; át; [good ~] góður átu
eating house n. matsöluhús
eaves n. ft. þakbrún, þakskegg
eavesdrop s. hlera, standa á hleri
eavesdropper n. hlerari, njósnari
ebb n. fjara; útfall; hnignun; [be at a low (the lowest) ~] vera í litlum (mjög litlum) metum; s. falla út; [~ away] þverra ([as his strength ~ed away]); [~ out] fjara út
ebon n. mjög harður, svartur viður, íbenholt; l. svartur; smíðaður úr íbenholti
ebonist n. maður sem smíðar úr íbenholti
ebonize s. svartbæsa (húsgögn)
ebony n. íbenholt
ebriety n. ofdrykkja, ölæði
ebrious l. hneigður til ofdrykkju; drykkjumannlegur
ebullient l. sjóðandi, vellandi; ólgandi
ebullition n. suða; ólga; snöggt uppþot
eccentric l. ósammiðja (um hring); óreglubundinn; undarlegur, kenjóttur, sérvitur; n. sérvitringur
eccentricity n. sá eiginleiki að liggja fyrir utan miðdepilinn, hringskekkja; kenjar; sérviska; öfgar
Ecclesiastes n. predikarinn (Salómons)
ecclesiastic l. kirkjulegur; klerklegur, kennimannlegur; n. klerkur, prestur
ecclesiastical l. kirkjulegur; klerklegur, kennimannlegur; n. klerkur, prestur
echinus n. ígulker
echo n. bergmál, ómur; s. bergmála, óma; líkja eftir, stæla
eclectic l. úrveljandi, úrvals-
eclipse n. myrkvi; s. draga myrkva yfir, skyggja á; kasta skugga á, bera af
ecliptic n. sólarbraut, sólbrautarbaugur
eclogue n. hirðingjaljóð
economic l. hagfræðilegur, þjóðmegunarlegur; sparsamur; sem er til hagsmuna (eða sparnaðar); efnahagslegur (sem snertir hið efnahagslega ástand)
economical l. hagfræðilegur, þjóðmegunarlegur; sparsamur; sem er til hagsmuna (eða sparnaðar); efnahagslegur (sem snertir hið efnahagslega ástand)
economics n. ft. hagfræði, þjóðmegunarfræði
economist n. hagfræðingur, þjóðmegunarfræðingur; sparnaðarmaður
economize s. spara; nota sparlega; hagnýta
economy n. efnahagur; efnahagslegt ástand; [political ~] þjóðmegunarfræði; (hús)stjórn; fyrirkomulag, tilhögun; sparsemi, sparnaður
ecstasy n. ofsagleði; ofsi; leiðsla; [~ of rage] óstjórnlegt æði; [be in ecstasies] ráða sér ekki (fyrir gleði); MDMA-lyf; s. fylla (e-n) ofsagleði
ecstatic l. frá sér numinn; ofsalegur ([~ pleasure])
ecstatical l. frá sér numinn; ofsalegur ([~ pleasure])
ectoplasm n. útfrymi
eczema n. exem, útsláttur, útbrot
edacious l. gráðugur
edacity n. græðgi
eddy n. hringiða; s. hringsnúast; kastast (sveiflast) í hring; þyrlast upp; þyrla upp
edge n. egg; bit ([the knife has no ~]); rönd ([a plate set up on ~]); barmur, brún ([~ of a precipice]); jaðar ([~ of a wood]); snið (á bók); [my teeth were set on ~] það kom í mig tannakul; s. brýna; hvessa, skerpa; brydda; umlykja (um fjöll); smáþoka, mjaka ([~ one's way]); [~d in/with black] með svartri rönd
edge tool n. eggjárn
edgeways ao. á ská; á rönd
edgewise ao. á ská; á rönd
edging n. borði, brydding
edgy l. beittur, egghvass
edible l. ætur
edibles n. ft. matvæli, matur ([~ and drinkables])
edict n. lagaskipun, tilskipun
edification n. uppbygging, trúarstyrking
edificatory l. uppbyggilegur
edifice n. bygging (einkum um stórt og veglegt hús)
edify s. styrkja guðhræðslu og siðferði, uppbyggja
edifying l. uppbyggilegur
edit s. breyta; ritstýra eða gefa út (bók eða blað)
edition n. útgáfa, prentun
editor n. útgefandi; ritstjóri
editorial l. ritstjórnar- ([~ article]); n. ritstjórnargrein
editorship n. ritstjórn ([under the ~ of])
editress n. ritstýra
educate s. ala upp; fræða, mennta; venja
education n. uppeldi; menntun, uppfræðsla, menning; uppeldisfræði ([examination in ~])
educational l. uppeldislegur, uppfræðslu-, mennta-, menningar-
educationalist n. uppeldisfræðingur
educationist n. uppeldisfræðingur
educator n. fræðari
educe s. leiða (lokka) út eða fram
eduction n. útleiðsla, framleiðsla
eel n. áll
eelspear n. álastingur
eel-trunk n. álakista (sem álar eru geymdir í lifandi)
eerie l. óhugnanlegur, ægilegur; hræðslufullur, kvíðafullur
eery l. óhugnanlegur, ægilegur; hræðslufullur, kvíðafullur
efface s. þurrka út (eða af); afmá; eyða
effaceable l. afmáanlegur
effect n. afleiðing; árangur; áhrif; [~s] ft. munir; lausafé; lausir aurar; húsgögn ([household ~s]); [bring to ~, carry into ~] framkvæma; [take ~] hafa tilætluð áhrif, hrífa; öðlast gildi (um lög og samninga); [of no ~] árangurslaus; [to the ~ that] á þá leið, að; [in ~] í rauninni; í raun og veru; s. koma til leiðar; framkvæma; gjöra
effective l. sem hefur (tilætluð) áhrif; áhrifamikill; raunverulegur; starfhæfur; vopnfær
effectively ao. í rauninni; algerlega; kröftuglega
effectless l. áhrifalaus; gagnslaus
effectual l. sem hefur tilætluð áhrif; áhrifamikill; gildur
effectually ao. fullkomlega, til hlítar
effectuate s. koma (e-u) fram ([~ one's purpose]); framkvæma
effectuation n. framkvæmd
effeminacy n. kveifarskapur
effeminate l. kveifarlegur, fíngerður; s. gera kveifarlegan ([luxury has ~d them])
effervesce s. ólga, freyða
effervescence n. ólga, froða
effervescent l. ólgandi, freyðandi ([the abuse of ~ beverages])
effete l. ónýtur, kraftlaus
efficacious l. sem dugar, sem kemur að fullu haldi; áhrifagóður
efficacy n. áhrif, verkun
efficiency n. kraftur, framkvæmdarafl; afkast
efficient l. verkandi ([~ cause]); öflugur; duglegur ([~ workman])
efficiently ao. með góðum árangri
effigy n. mynd; [to burn in ~] brenna ([in effigy]) mynd e-s honum til óvirðingar
efflorescence n. blómgun, blómi; blómgunartími; útbrot á hörundi
effluence n. útstreymi
effluent l. útstreymandi; n. útstreymi
effluvium n. útgufun; óþefur; ft. [effluvia]
efflux n. útstreymi; útrennsli
effluxion n. útstreymi; útrennsli
effort n. áreynsla; tilraun; [to use every ~] neyta allrar orku
effrontery n. óskammfeilni, ósvífni ([unscrupulous ~])
effulge s. ljóma, skína
effulgence n. ljómi
effulgent l. ljómandi, glampandi
effuse s. hella út; senda frá sér (ljós, hita, ilm)
effusion n. úthelling; útrennsli; [~ of blood] blóðsúthelling; blóðmissir; [with ~ of heart] með alúð
effusive l. ákafur í tilfinningum, hjartanlegur ([an ~ greeting])
egad uh. svei mér!
egest s. kasta út
egg n. (fugls)egg; s. rjóðra í eggjarauðu; kasta fúleggjum í e-n; leita eggja; eggja (vanalega [~ on])
eggflip n. eggjahræringur (úr eggjum, sykri og víni)
eggnog n. eggjahræringur (úr eggjum, sykri og víni)
eggshell n. eggskurn
egg-trot n. seinagangur
egging n. eggjun ([~ forward, on])
eglantine n. rósviðartegund
egoism n. sjálfselska; eigingirni
egoist n. eigingjarn maður
egotism n. eigingirni; sjálfsumtal; gort
egotist n. eigingjarn maður
egotistic l. eigingjarn; sjálfhælinn, raupsamur
egotistical l. eigingjarn; sjálfhælinn, raupsamur
egotize s. tala ætíð um sjálfan sig; raupa, gorta
egregious l. frámunalegur, áberandi eða framúrskarandi slæmur ([~ folly])
egress n. útgangur
egression n. útganga
egret n. hvítur hegri
Egyptian l. egypskur; n. Egypti, Egyptalandsmaður
Egyptologist n. sérfræðingur í fornfræði Egyptalands
eh uh. ha!
eider n. æður, æðarfugl
eiderdown n. æðardúnn
eiderduck n. æðarfugl, æðarkolla
eight l. átta; n. átta (í spilum)
eighteen l. átján
eighteenth l. átjándi
eighth l. áttundi
eighthly ao. í áttunda lagi
eightieth l. áttatugasti
eighty l. áttatíu
either l. annar hvor; hvor fyrir sig, hvor tveggja; [on ~ side of the river] báðum megin árinnar; ao. annaðhvort; [~ ... or] annaðhvort ... eða ([~ you or I am wrong]); [if you do not go, I will not go ~] þá fer ég ekki heldur
ejaculate s. spýta; kalla upp; [~ a short prayer] mæla fram stutta bæn
ejaculation n. spýting; sáðlát, sáðfall; stutt bæn; kall
ejaculatory l. skammur, snöggur; sáðláts-, sáðfalls-
ejaculatory prayer n. bænarkvak
eject s. kasta út; reka út eða burt; bera út (af eign)
ejection n. útkast; burtrekstur
ejectment n. burtrekstur, útrekstur; útburður (af eign)
eke s. auka; [~ out] bæta upp; drýgja (mat eða drykk); lengja, fylla (upp); [~ out a subsistence] hafa ofan af fyrir sér (með e-u [by]); ao. einnig, og
elaborate l. vandaður, vandvirknislegur; nákvæmur ([an ~ explanation, study]); s. búa til vandvirknislega, vanda; mynda, framleiða; ræða nánar ([would you care to ~?])
elaboration n. tilbúningur; vöndun; myndun
elain n. olíuefni
elapse s. líða (um tímann)
elastic l. sem teygja er í; teygjanlegur; sveigjanlegur; n. teygjuband
elasticity n. teygja; staður (í e-u); fjaðurmagn; sveigja; liðugleiki ([~ of youth])
elate l. háleitur; hreykinn, hróðugur; s. örva, æsa; gera hrokafullan eða hróðugan
elated l. hrokafullur, hróðugur
elation n. kæti, fögnuður; hroki
elbow n. olbogi; bugða (á vegi eða á); [up to the ~s] önnum kafinn; [out at ~(s)] með olbogann út úr; í kröggum; s. gefa olbogaskot; bola burtu (einnig með [off/out of]); [~ oneself/one's way] troða sér fram
elbowchair n. hægindastóll
elbow room n. rúm til að geta hreyft sig, svigrúm
elder l. eldri; n. öldungur (í kirkjunni); ylliviður, yllir
elders n. ft. eldri menn; [my ~] eldri menn en ég
elderly l. aldraður
eldership n. frumburðarréttur; kirkjulegt öldungaráð
eldest l. elstur ([my ~ son])
eldern l. ylliviðar-
eldritch l. skrýtinn, óeðlilegur; voðalegur, ógurlegur, ægilegur
elect s. velja, kjósa ([they ~ed him their chief]); l. valinn; útvalinn; ágætur
election n. kosning, kjör; val
electioneer s. smala atkvæðum
electioneerer n. atkvæðasmali
electioneering n. atkvæðasmölun; kosningabrellur
elective l. sem er kosinn, kjör- ([~ king]); kominn undir kosningu ([~ monarchy]); kosningar-
elector n. kjósandi; kjörfursti (í Þýskalandi)
electoral l. kosningar- ([~ franchise]); kjörfurstalegur
electoral district n. kjördæmi
electorate n. (allir) kjósendur; kjörfurstatign; kjörfurstadæmi
electorship n. kjörfurstadæmi
electress n. kjörfurstafrú; kvenkjósandi
electric l. rafmagns-
electrical l. rafmagns-
electrical eel n. hrökkáll
electricity n. rafmagn
electrification n. rafmögnun
electrify s. rafmagna, hleypa rafmagni í
electrization n. rafmögnun
electrize s. rafmagna, hleypa rafmagni í
electrometer n. rafmagnsmælir
electroplate s. silfra (með rafmagni); n. silfraðir munir
electroscope n. rafsjá, rafmagnssjá, rafmagnskanni
eleemosynary l. ölmusu-; ölmusuþiggjandi ([~ travellers]); [~ aid, relief] fátækrastyrkur
elegance n. skraut, prýði, viðhöfn ([a display of luxury and ~]); vandað málfæri ([~ of speech])
elegant l. snyrtilegur, glæsilegur, fagur; vandaður að málfari
elegiac l. raunalegur, sorglegur (um kveðskap); [~ poet] sorgarljóðaskáld
elegize s. yrkja sorgarljóð (um [on])
elegy n. sorgarljóð, harmaljóð
element n. frumefni; frumpartur; efni, atriði; höfuðskepna ([the four ~s], eldur, loft, vatn, jörð); ft. frumatriði ([the ~s of an art or science])
elemental l. sem lýtur að höfuðskepnunum eða náttúruöflunum; stórkostlegur, frumlegur, ósamsettur ([~ substances])
elementary l. frumlegur, frum- ([~ substance])
elementary book n. námsbók handa byrjendum
elementary school n. undirbúningsskóli
elephant n. fíll
elephantine l. fílslegur; stórkostlegur; klunnalegur
elevate s. hefja upp, lyfta upp; göfga, gera göfugri ([~ our character]); hefja til metorða
elevated l. hár; háleitur; glaður; kenndur
elevation n. upphafning; hækkun; hæð; viðhafnarlegt orðfæri; göfugleiki; [~ of mind] háleitur hugsunarháttur
elevator n. lyfta, lyftivél
eleven n. ellefu
eleventh l. ellefti
elf n. álfur; (ft. [elves])
elfin l. álf-, álfa-
elfish l. álf-, álfa-
elfshot n. sjúkdómur af völdum álfa eða illvætta
elicit s. lokka (laða) fram; leiða í ljós ([~ the truth]); vekja
elide s. sleppa (e-u); fella (staf eða atkvæði) úr; ógilda
eligibility n. kjörgengi; ft. kostir
eligible l. kjörgengur; ákjósanlegur; eftirsóknarverður; hentugur
eliminate s. útrýma, eyða; reka út; nema burtu; leiða fram eða út
elimination n. útrýming, tortíming; brottnám, burtnám
elision n. úrfelling (stafs eða atkvæðis)
elite n. elíta, úrval ([the ~ of society])
elixir n. heilsudrykkur, kynjalyf, elixír ([~ of life])
elk n. elgur, elgsdýr
ell n. alin ([1 1/4 yard] nú lögð niður)
ellwand n. kvarði
ellipse n. sporbaugur
ellipsis n. úrfelling orðs eða orða
elliptic l. sporbaugsmyndaður; úrfellis-
elliptical l. sporbaugsmyndaður; úrfellis-
elliptical expression n. talsháttur, sem orð er fellt úr
elm n. álmur, álmviður
elmy l. vaxinn álmviði; álmviðar-
elocution n. framburður og áhersla (á ræðu)
elocutionary l. sem lýtur að framburði ([~ effect, ~ gift])
elongate s. lengja; lengjast
elongation n. lenging
elope s. hlaupa burtu, strjúka (um konu, sem strýkur með friðli sínum, eða stúlku, sem strýkur að heiman með unnusta sínum)
elopement n. flótti, strok
eloquence n. mælska, málsnilld
eloquent l. mælskur, málsnjall, vel máli farinn
else ao. annars, öðruvísi; [somebody (anybody, nobody, everybody) ~] einhver (o.s.frv.) annar; [something ~] eitthvað annað; [somewhere, (anywhere, everywhere, nowhere) ~] einhversstaðar (o.s.frv.) annarstaðar
elsewhere ao. annarstaðar, á öðrum stað
elucidate s. skýra
elucidation n. skýring
elucidatory l. skýrandi ([~ of])
elude s. komast undan eða hjá e-u; sneiða hjá; skjótast undan; forðast ([~ a blow, danger, difficulty]); dyljast
elusion n. undanbragð, hjásneiðing
elusive l. sem ekki er hægt að festa hendur á; sem skýst undan ([of])
elutriate s. skíra, hreinsa
elutriation n. skíring
elvish l. álf-, álfa-; hrekkjóttur, glettinn
elysian l. sæluríkur; himneskur; dýrðlegur
Elysium n. ódáinsakur; sælustaður
emaciate s. megra
emaciation n. megrun; megurð
emanate s. streyma út; stafa, spretta (af e-u [from]); hafa upptök sín (hjá [from])
emanation n. straumur (út frá e-u); útstreymi; geisli; afleiðing
emancipate s. gera frjálsan, leysa (úr ófrelsi); losa
emancipation n. lausn (úr ófrelsi og ánauð)
emasculate s. gelda, vana; gera kveifarlegan; draga kraftinn úr; l. ókarlmannlegur
emasculation n. gelding; hreinsun; kveifarskapur
embale s. búa um vörur
embalm s. smyrja (til að varna rotnun); varðveita e-ð frá gleymsku; fylla ilmi
embalming n. smurning ([an odour of ~])
embalmment n. smurning ([an odour of ~])
embank s. hlaða upp árbakka; hlaða fyrir (vatn)
embankment n. upphlaðinn árbakki; flóðgarður; garður (einkum, sem vegur eða járnbraut liggur á yfir/um dal)
embargo n. siglingarbann; verslunarbann; hindrun; s. banna skipi að fara úr eða koma inn í höfn; kyrrsetja skip; leggja bann á verslun
embark s. láta stíga á skip; flytja á skip; verja peningum (til gróðafyrirtækis); stíga á skip (einnig [~ in a vessel]); gefa sig (ráðast) í e-ð ([in])
embarkation n. flutningur (á skip); skipganga
embarrass s. setja í vanda (vandræði); niðurlægja; skammast (sín); gera flókið eða örðugt, hindra
embarrassed l. vandræðalegur; feiminn; flókinn; í kröggum
embarrassment n. vandræðaleiki, vandræði; niðurlæging, skömm; feimni; kröggur; erfiðleiki
embassy n. sendiför; sendisveit; sendiherrabústaður
embathe s. lauga, baða
embattle s. fylkja (liði); víggirða; reisa vígturna á múr
embay s. leggja (skipi) inn í fjörð; reka (skip) inn í flóa (um vind og straum); króa inni; inniloka
embayment n. fjörður, vík
embed s. leggja (eins og í rúm); umlykja; sjá %[imbed]%
embellish s. skreyta, prýða; fegra
embellishment n. fegrun; prýði; ýkjur
ember n. einkum haft í ft. [~s] glóð, glæður, eimyrja
ember-days n. ft. imbrudagar
ember-diver n. himbrimi
embergoose n. himbrimi
ember-week n. sæluvika
embezzle s. stela úr sjálfs síns hendi; draga (fé) undir sig
embezzlement n. stuldur (úr sjálfs síns hendi), fjárdráttur
embezzler n. fjárdráttarmaður
embitter s. gera beiskan; gera (e-m e-ð) þungbært; æsa
emblaze s. uppljóma; skreyta, prýða (með skjaldmerkjamyndun)
emblazon s. prýða með skjaldmerkjamyndum; víðfrægja
emblazery n. skjaldmerkjamyndir; málskrúð; litskrúð
emblem n. líkingarmynd; tákn, ímynd
emblematic l. líkingarfullur; sem á að þýða (með [of])
emblematical l. líkingarfullur; sem á að þýða (með [of])
emblematize s. sýna á líkingarfullan hátt
embodiment n. líkamagerving, íklæðing líkama
embody s. íklæða líkama; innlima; fela í sér; skipa (hermönnum) í sveitir
embolden s. gera djarfan eða djarfari
embolism n. innskot (dags eða daga)
embolismic l. innskots-
embosom s. umfaðma; lykja um ([~ed in high wood])
emboss s. skera (steypa, höggva) upphleyptar myndir; prýða með upphleyptum myndum
embossed l. upphleyptur ([~ printing, ~ map]); drifinn ([~ work])
embossment n. upphleypt mynd, bunga
embowed l. hvelfdur, bogadreginn ([an ~ window])
embowel s. taka innyflin út úr ([~ the beasts of sacrifice])
embower s. umlykja með laufskrúði
embowered l. vafinn laufskrúði
embrace s. faðma (að sér); nota ([~ an opportunity]); sætta sig við; taka (trú); lykja um; ná yfir; innifela; faðmast; n. föðmun; faðmlag
embraceable l. umfaðmanlegur
embracement n. föðmun, umföðmun
embranchment n. kvísl (úr á), grein (út úr fjalli eða vegi)
embrangle s. flækja
embrasure n. gluggaskot; fallbyssuop (í kastalavegg eða skipshlið); vígskarð, skotskarð
embroider s. sauma e-ð (með skrautsaumi); fegra, skreyta (frásögu)
embroidery n. útsaumur, skrautsaumur
embroil s. rugla; flækja (e-n) í (e-ð); koma (e-m) í fjandskap (við e-n)
embroilment n. óeirð, uppþot; ófriður, deila; flækja; sambland ([~ of evil and good])
embrown s. brúna, gera dökkt
embryo n. óþroskað fóstur (í móðurkviði); vísir (til e-s)
embryonic l. óþroskaður, ófullkominn, sem er vísir til e-s
emend s. leiðrétta, lagfæra (staði í bókum)
emendation n. leiðrétting, lagfæring; umbót
emendatory l. leiðréttingar-; [~ edition] endurbætt útgáfa
emerald n. smaragð (grænn gimsteinn); [the ~ isle] Írland
emerge s. koma (e-u skýtur) upp (úr vatni); koma út eða fram; [~ from poverty] komast úr fátækt; [~ into notice] verða kunnur
emergence n. uppkoma, framkoma
emergency n. óvæntur atburður; [on an ~] í viðlögum; [in times of ~] á hættulegum timum; [equal to the ~] fær um að ráða fram úr vandræðunum
emergent l. sem stendur upp úr; sem kemur út eða fram; upprennandi; mjög áríðandi
emerited l. sem hefur þjónað sína tíð út ([~ soldiers]); reyndur, uppgjafa- (t.d. prestur)
emersion n. uppkoma (t.d. upp úr hafinu)
emery n. smergill (jarðtegund sem er notuð til að slípa og fága málma, steina og gler)
emetic n. uppsölulyf
emigrant n. útflytjandi, vesturfari
emigrant ship n. útflutningaskip
emigrate s. flytja af landi, fara alfarinn af landi burt
emigration n. útflutningur, útflutningar; [~ agent] útflutningastjóri
eminence n. hæð (á landi); upphefð; yfirburðir; heiðurstitill kardinála ([his ~]); [to rise to ~] komast til vegs og metorða
eminent l. uppstandandi ([a very ~ nose]); tiginn; hár (um stöðu); frábær, ágætur ([~ as a speaker])
eminently ao. frábærlega ([~ qualified])
emir n. arabískur höfðingi, fursti eða landstjóri; heiðursnafnbót afkomenda Múhammeðs
emissary n. leynisendiboði; njósnari
emission n. útsending (ljóss, hita, lofttegunda); útgáfa (t.d. seðla)
emissive l. sem sendir út frá sér ([~ of light])
emit s. hleypa (senda) út, láta renna út; gefa frá sér (hljóð); láta í ljós (skoðun); gefa út (lagaboð, seðla); [~ rays of light] kasta frá sér ljósgeislum
emmet n. maur
emollient l. mýkjandi
emollition n. mýking
emolument n. hagnaður, hlunnindi; [obtain honours and ~s] fá fé og frægð
emotion n. geðshræring; tilfinning ([~ of pleasure or pain])
emotional l. sem lýtur að geðshræringu; tilfinninganæmur, viðkvæmur
emotionalism n. tilfinningasemi, viðkvæmni
empanel s. skrá, skipa (kviðdómara)
emperor n. keisari
emphasis n. áhersla, ákafi
emphasize s. leggja áherslu á (orð eða setningu), segja með áherslu
emphatic l. skörulegur, ákafur í ræðu; áherslumikill, rækilegur
emphatical l. skörulegur, ákafur í ræðu; áherslumikill, rækilegur
emphatically ao. með áherslu; rækilega
empire n. keisaraveldi, keisaradæmi; ríki; vald, yfirráð; [the British Empire] Bretaveldi
empiric l. grundvallaður á reynslu; n. skottulæknir
empirical l. grundvallaður á reynslu
empiricism n. raunhyggja; reynsluþekking; skottulækningar
employ n. atvinna; starf; þjónusta ([in the ~ of]); [out of ~] atvinnulaus; s. nota e-ð (til e-s [in, for]); láta (e-n) starfa, veita (e-m) vinnu; starfsetja
employable l. notanlegur, notandi; ráðanlegur (til vinnu)
employee n. starfsmaður; [government ~] starfsmaður ríkisins
employer n. vinnuveitandi; húsbóndi
employment n. notkun; starf; atvinna
empoison s. eitra, blanda eitri, láta eitur í (mat, drykk); spilla
emporium n. vörusafnstaður, markaður, kaupstöð
empower s. veita fullt umboð; gera hæfan eða færan, veita e-m völd (til [to])
empress n. keisaraynja, keisaradrottning
emprise n. fyrirtæki; fræknleikur ([deeds of high, bold, chivalrous ~])
emptiness n. tómleiki
empty l. tómur; snauður (að e-u [of]); auður ([~ chair]); fánýtur, hégómlegur; n. tómur vagn, tómt ílát; s. tæma; tæmast, verða auður; [~ (itself) into] falla út í
empty-handed l. tómhendur ([to go, come ~])
empurple s. setja purpuralit á, roða
empyreal l. himneskur; eldlegur
empyrean n. eldhiminn; himinfesting
emulate s. keppa við, reyna að líkjast; jafnast (nálega) við
emulation n. kappgirni, keppni
emulative l. sem vill keppa (eða jafnast) við e-n, kappgjarn
emulator n. eftirhermari
emulous l. sem vill líkja eftir eða sækist eftir ([of]); kappgjarn
emulsion n. möndludrykkur, svaladrykkur
enable s. gera hæfan eða færa (til [to]); veita e-m heimild til ([~ one to do something])
enact s. ákveða (með lögum); setja ([~ a law]); leika (e-a persónu); sýna (á leiksviði)
enactment n. lagaboð, lög; (laga-)ákvæði
enactor n. löggjafi ([~ of a law]); fremjandi ([~ of a crime])
enamel n. glerungur (á málmsmíði og tönnum); s. renna glerung á málmsmíði; prýða margvislegum litum
enamelled l. smeltur
enamoured l. ástfanginn (í e-m [of]); hrifinn (af e-u [of])
encage s. setja í (fuglabúr); loka inni (eins og í fuglabúri)
encamp s. skipa í herbúðir; setja herbúðir; reisa tjöld; [to lie ~ed] liggja í herbúðum
encampment n. herbúðasetning; herbúðir; tjöld; tjaldstaður
encase s. leggja í hylki eða kassa; umlykja
encasement n. hylki
encash s. koma (ávísunum, seðlum o.s.frv.) í peninga; fá inn peninga
encaustic l. innbrenndur ([~ pictures]); litskreyttur ([~ brick])
enceinte l. vanfær (um konu)
enchafe s. hita, æsa
enchain s. fjötra; gagntaka, hrífa
enchainment n. samfesting
enchant s. töfra; heilla, gagntaka, hrífa, gera (e-n) frá sér numinn af unaði
enchanter n. töframaður, galdramaður
enchantment n. töfrar, álög
enchantress n. töfrakona, seiðkona
encharge s. trúa fyrir e-u, fela e-m e-ð á hendur ([with])
enchase s. greypa (t.d. gimstein í gull [~ a jewel in gold, ~ gold with a jewel in]) grafa, stinga, krota (myndir); [~ metal with gold] gullbúa málm
enchaser n. leturgrafari
enchiridion n. lítil handbók
encircle s. slá hring um; girða (binda) um ([~ with])
enclasp s. halda fast um; faðma að sér
enclose s. girða; láta (leggja) innan í (umslag); liggja utan um; umkringja; umlykja
enclosure n. girðing; umgirt svæði
encomiast n. lofræðumaður
encomiastic l. hrósandi
encomium n. lofræða
encompass s. umkringja, liggja utan um, umlykja
encore uh. einu sinni aftur! s. biðja um aftur
encounter s. mót, fundur; bardagi; einvígi; s. ganga (fara) á móti (í bardaga); mæta; hitta; verða fyrir e-u ([~ difficulties]); hittast
encourage s. telja hug í; uppörva; hvetja, eggja; efla, styðja að (e-u)
encouragement n. uppörvun; hvatning, hvöt; efling
encourager n. hvatamaður, stuðningsmaður
encouraging l. uppörvandi
encroach s. [~ upon] ganga á e-n eða e-ð (á rétt e-s [~ on the rights of]), sýna (e-m) yfirgang (ágang)
encroacher n. yfirgangsmaður
encroachment n. ágangur, yfirgangur
encrust s. leggja (eins og) skorpu utan á, leggja flögur (af dýrara efni) utan um, storkna; [~ed with rust] ryðgaður
encrustment n. skorpa, skel, hörð skán
encumber s. þyngja (e-n) niður, ofþyngja (e-m); leggja (kvaðir, byrði, hindranir) á; [the estate is greatly ~ed] það hvíla miklar skuldir á jörðinni
encumbrance n. trafali, erfiðleiki; handbendi; hindrun, farartálmi; kvöð, veðband
encurtain s. hjúpa, fela
encyclical n. & l. umburðarbréf páfa ([~ letter])
encyclopaedia n. alfræðibók
encyclopedia n. alfræðibók
encyclopaedic l. alfræðilegur, yfirgripsmikill
encyclopedic l. alfræðilegur, yfirgripsmikill
end n. endi; endir, endalok; ævilok; tilgangur ([for/to this ~]); takmark ([gain one's ~]); stubbur, bútur; [at the ~] að lokum; [at the ~ of next week] í lok næstu viku; [be at an ~] vera þrotinn; vera á enda, úti; [in the ~] á endanum, að lokum; þegar til lengdar lætur ([cheapest in the ~]); [on ~] beint upp ([to stand on ~]); samfleytt ([for two months on ~]); [~s of the earth] endimörk jarðarinnar; [from ~ to ~] endanna á milli; [bring to an ~] leiða til lykta; [come to an ~] lykta, liða undir lok; [put an ~ to] gera enda á e-u; [to no ~] til einskis, árangurslaust; [shift (turn) ~ for ~] hafa endaskipti á e-u; sökkva (bát); [go ~ for ~ (~ over ~)] sökkva (um bát); [make both (two, the two) ~s meet] láta tekjur og gjöld standast á; [no ~ of] ósköpin öll af e-u, ótal; [~ on] með endann (stefnið) fram, á endann
end s. enda, gera enda á; ljúka e-u; enda, hætta, vera úti; [~ in doing something] enda með því að gera e-ð
endamage s. skaða, spilla
endamagement n. skaði, tjón, bagi
endanger s. stofna (e-m) í hættu
endear s. gera kæran (ástsælan, vinsælan)
endearment n. yndi, unaður; blíðubrögð, kjass; [a name of ~] gælunafn
endeavour n. tilraun, viðleitni; s. reyna, leitast við ([~ to do something]); [~ after more riches] sækjast eftir meiri auðæfum
endemic l. innlendur ([~ plants, animals]); ílendur, landlægur (um sjúkdóm); n. landlægur sjúkdómur
endemical l. innlendur ([~ plants, animals]); ílendur, landlægur (um sjúkdóm)
endenizen s. veita (e-m) borgararéttindi (þegnréttindi); [to be ~ed] fá borgararéttindi
ender n. sá sem gerir enda á e-u
ending n. endir, lok, endalok; ending (á orði)
endless l. endalaus; óendanlegur; óþrjótandi
endlong ao. eftir endilöngu, endilangt
endorse s. rita (nafn sitt) aftan á (víxil), ábekja; staðfesta
endorsement n. áritun (aftan á víxil), ábeking, víxilframsal; staðfesting
endorser n. víxilframseljandi, ábekingur
endow s. sjá (e-m) fyrir föstum tekjum (með gjafabréfi eða erfðaskrá); gæða, búa (e-n hæfileikum); [~ed school] sem hefur fastar tekjur
endowment n. fasteign eða sjóður, sem e-t félag eða stofnun fær tekjur af; hæfileiki, gáfa
endue s. íklæðast, taka á sig, fara í; færa (klæða) í ([with]); búa e-n (hæfileikum)
endurable l. þolanlegur, bærilegur; haldgóður
endurance n. þol, þolgæði, þolinmæði, varanleiki
endure s. þola, bera ([~ pain, hardship]); standast; haldast, standa
enduring l. varanlegur
endways ao. á endann, á rönd; með endann fram
endwise ao. á endann, á rönd; með endann fram
enemy n. óvinur (e-s [of/to]); fjandmaður
energetic l. öflugur, kröftugur; röksamlegur; ötull, kappsamur
energetically ao. kröftuglega, röggsamlega
energize s. setja kjark, starfsþrek í e-n; starfa, reyna á sig
energy n. kraftur; þrek; ötulleiki
enervate s. úttauga, veikja, lama
enervated l. úttaugaður, kveifarlegur
enervation n. úttaugun; veiklun ([~ of character])
enfeeble s. veikja, lama
enfeeblement n. veiklun
enfeoff s. [~ with] fá (e-m e-ð) í lén
enfeoffment n. lénveiting; lénsbréf; lén
enfetter s. fjötra
enfilade n. skothríð eftir endilöngu; s. skjóta (á e-n stað) eftir endilöngu; strjúkast með e-u
enforce s. halda (e-u) fast fram ([~ a claim]); koma (e-u) fram með valdi; troða, neyða (e-u upp á e-n); neyða e-n, þrýsta e-m (til e-s); [~ the laws] sjá um, að lögunum sé vandlega hlýtt
enforcement n. þvingun; nauðgunarvald; framfylgd
enfranchise s. leysa úr þrældómi; gefa (þræl) frelsi; veita þegnréttindi eða kosningarétt
enfranchisement n. lausn úr þrældómi eða fangelsi; veiting þegnréttinda eða kosningarréttar ([political ~, women's ~])
engage s. skuldbinda; trúlofa; festa, ráða (e-n til e-s starfa, [~ a workman]); vista ([~ a servant]); fá e-n (til að gera e-ð); leigja; panta ([I have ~d rooms at the hotel]); lofa, skuldbinda sig; taka þátt í; fást við e-ð ([in]); ráðast á e-n ([~ a ship, an army]); fara að berjast, ganga í bardaga; [~ for] ábyrgjast; [~d] l. trúlofaður; riðinn við ([in]); störfum bundinn; [he ~d in reading] vera að lesa; [to be ~d in war] eiga í ófriði; [otherwise ~d] öðrum störfum bundinn
engagement n. loforð; skuldbinding, samningur; trúlofun; staða, starf; orusta
engagement ring n. trúlofunarhringur
engaging l. viðfelldinn, laðandi ([~ manners])
engarland s. skreyta blómum (blómsveigum); umlykja
engender s. geta, fæða; framleiða, valda ([~ a disease])
engine n. stór vél, gufuvél ([steam ~]); slökkvivél ([fire ~]); vígvél; fallbyssa
engineer n. vélasmiður; vélameistari; verkfræðingur
engineering n. verkfræðingsíþrótt eða starfsemi
engird s. umgirða
engirdle s. umlykja
England n. England
English l. enskur; n. enska (tungumálið); [the ~] hin enska þjóð, Englendingar
Englishman n. Englendingur
Englishwoman n. enskur kvenmaður, ensk kona
english s. þýða á ensku; taka (orð) upp í ensku
englut s. gleypa; seðja
engorge s. gleypa, háma í sig; ([~d with blood]) blóðhlaupinn
engraft s. sjá %[ingraft]%
engrail s. setja skorður í röndina á
engrailed l. með skorum í röndina ([an ~ coin])
engrain s. rótfesta
engrained l. rótgróinn
engrave s. grafa, stinga, rista (letur eða myndir); [~ on (in) one's memory] festa í minni sér
engraver n. leturgrafari, myndskeri
engraving n. leturgröftur; myndskurður; myndskurðarlist; koparstunga; mynd
engross s. skrifa með stóru letri; rita upp; kaupa upp (í stórkaupum); svæla (leggja) undir sig; taka upp (tíma); gagntaka (hugann)
engrossment n. stórkaup; hreinskrift; annir, starfsemi ([~ of the mind])
engulf s. gleypa; sjá %[ingulf]%
enhance s. auka; hækka, setja upp (verð); ýkja
enhancement n. aukning; verðhækkun
enigma n. gáta, ráðgáta
enigmatic n. óskiljanlegur; dularfullur
enigmatical n. óskiljanlegur; dularfullur
enigmatize s. gera óskiljanlegt
enisle s. setja út í eyju; einangra
enjoin s. leggja e-ð fyrir e-n, fyrirskipa (e-m [on, upon]); leggja ríkt á við e-n; (í lagamáli) banna
enjoy s. njóta (e-s); hafa gaman af ([he ~ed relating his adventure]); [I ~ed the repast] mér féll maturinn vel; [~ oneself] skemmta sér
enjoyable l. skemmtilegur, unaðslegur
enjoyment n. nautn, skemmtun
enkindle s. tendra, kveikja ([~ new life]); æsa ([~ the passions])
enlace s. vefja; flétta
enlarge s. færa út ([~ his territories, the boundaries]); stækka, víkka; auka; láta lausan; aukast, vaxa; fjölyrða (um [on, upon])
enlargement n. stækkun; víkkun; málalenging; lausn (úr varðhaldi)
enlighten s. kasta birtu á; fræða; upplýsa
enlightenment n. upplýsing; fræðsla; [the Enlightenment] upplýsingin á 18. öld, upplýsingaröld
enlink s. tengja (við [to, with])
enlist s. ráða til herþjónustu; taka í þjónustu sína; skipa í flokk; ganga (ráða sig) í herþjónustu
enlistment n. ráðning til herþjónustu
enliven s. lífga, glæða ([~ trade]); fjörga
enmity n. óvinátta, fjandskapur ([be at ~ with one])
ennoble s. taka í tiginna manna stétt; gera göfugan
ennoblement n. upphafning í göfugra manna stétt
enormity n. óhæfa, glæpur
enormous l. afskaplegur, fjarskalegur
enough l. nógur, nægur; n. nægð, nóg; ao. nógu; [good ~] nógu góður; [well ~] fullvel
enounce s. setja fram (skoðun); birta, auglýsa, lýsa yfir
enow l. & ao. sjá %[enough]%
enquire s. spyrja; sjá %[inquire]%
enrage s. æsa (espa) upp, gera sárreiðan
enraged l. uppvægur, hamslaus af reiði (við e-n [against])
enrank s. skipa í röð (raðir), fylkja (hermönnum)
enrapture s. hrífa, gera frá sér numinn af fögnuði
enrich s. auðga ([~ oneself by trade, ~ science, the mind]); frjóvga ([~ the soil])
enrichment n. auðgun
enring s. umkringja
enrobe s. klæða, íklæða
enrol s. skrá, rita (nafn e-s) á skrá; rita í hermannatölu; skrásetja; vefja (innan í [in/with])
enroll s. skrá, rita (nafn e-s) á skrá; rita í hermannatölu; skrásetja; vefja (innan í [in/with])
enrollment n. skráning; skrásetning
enroot s. rótfesta
ensanguined l. blóðugur, blóðlitaður
ensconce s. [~ oneself] búa (vel) um sig; fela sig
enshrine s. skrínleggja; geyma, varðveita
enshroud s. hylja, hjúpa
ensign n. merki, einkenni; tignarmark; fáni; merkisberi
ensilage n. súrheysverkun, súrhey
ensile s. verka súrhey ([~ green forage])
enslave s. hneppa í þrældóm, gera að þræli
enslavement n. þrælkun, áþján
enslaver n. þrælkari
ensnare s. snara; veiða í tálsnöru, véla
ensnarement n. tálsnara
ensphere s. umkringja, umlykja; gera hnöttótt
enstamp s. móta
ensue s. fara (koma) á eftir
ensuing l. eftirfarandi
ensure s. tryggja e-ð (gegn e-u [against, from]); sbr. %[insure]%
enswathe s. sveipa, hjúpa; sbr. %[inswathe]%
entail n. ættarjörð (sem gengur í erfðir eftir föstum reglum og eigandinn má ekki selja eða láta í skiptum); erfðatal; arfur; s. festa jarðeign með erfðaskrá (í hendur margra eigenda hvers fram af öðrum, þannig að enginn einn eigandi hefur heimild til að arfleiða annan að henni); veita sem óhagganlega eign; leggja e-ð á herðar e-m ([upon]), baka (e-m [upon]); hafa í för með sér ([it ~s a great deal of expense])
entangle s. flækja; véla
entanglement n. flækja, benda
enter s. ganga (fara, koma) inn í (einnig [~ into]) taka við (eign); rita (færa inn) í bók; ráða til sín ([~ a servant, workman]); koma e-m fyrir (í skóla eða þjónustu); gefa skýrslu um (tollskyldar vörur); [~ money (goods) to/against one] skrifa fé (vörur) í reikning e-s; [~ foreign service] ganga í herþjónustu erlendis; [~ a protest] bera fram mótmæli; [he ~s his tenth year] byrjar 10. árið; [~ into orders] gerast munkur; [~ into service] ganga í þjónustu; [~ into a secret] fá að vita um leyndarmál; [~ into a treaty] gera samning; [~ into conversation with] fara að tala við; [~ on (upon)] byrja á, hefja ([~ on a voyage]); taka við ([~ on an office]); ráðast í
enteric l. garna- ([fever])
enterprise n. fyrirtæki, framtakssemi; s. takast á hendur
enterprising l. framtakssamur
entertain s. halda (e-u) við eða uppi; skemmta e-m; sýna (e-m) gestrisni, veita beina; taka til íhugunar ([~ a request, proposal]); bera (ala) í brjósti sér ([~ a respect for one, a deep resentment against one])
entertainer n. gestgjafi; skemmtari
entertaining l. skemmtilegur
entertainment n. skemmtun; veitingar (handa gestum); veisla
enthrall s. hneppa e-n í ánauð; töfra, gagntaka
enthrallment n. ánauð; töfrun
enthrone s. setja (e-n) í hástól (hásæti); setja í tignarembætti
enthronement n. upphafning í hásæti
enthusiasm n. ákafi, ofsi, eldfjör, guðmóður
enthusiast n. ákafamaður
enthusiastic l. ákafur, ofsafenginn
entice s. lokka, ginna
enticement n. lokkun, ginning; tálbeita, agn
enticer n. ginnari
enticing l. ginnandi, tælandi
entire l. allur, gjörvallur; heill, óskertur; fullkominn; [~ horse] graðfoli
entirely ao. algjörlega, alveg
entireness n. heild, algjörleiki; [in its ~] í heild sinni
entirety n. heild ([in its ~])
entitle s. nefna, kalla; gefa nafnbót; veita rétt eða heimild (til e-s [to something, to do something]); [be ~d to] hafa rétt til e-s
entity n. vera, veruleiki
entomb s. láta í gröf, grafa, jarða
entombment n. greftrun
entomologist n. skordýrafræðingur
entomology n. skordýrafræði
entrails n. ft. innyfli; iður ([~ of the earth])
entrammel s. hefta, fjötra
entrance n. inngangur; innganga; innför; mynni; [at his ~ into office] þegar hann tók við embættinu; [~ money] inngöngueyrir; s. gera e-n utan við sig eða frá sér numinn, dáleiða
entrancement n. leiðsla, hrifning
entrant n. komumaður, gestur; keppinautur
entrap s. veiða í gildru; ánetja, véla; flækja (með spurningum)
entrapment n. vélun, ánetjun
entreat s. biðja (um) mikillega, grátbæna
entreatingly ao. bænarlega ([look ~])
entreaty n. (innileg) bæn
entrench s. grafa síki utan um; víggirða með skotgryfjum; [~ upon] sýna yfirgang, ganga á ([~ upon the rights of the nobles]); sjá %[intrench]%
entrenchment n. víggirðing (með varnarsíkjum)
entrepot n. vörugeymslustaður; verslunarmiðstöð
entrust s. trúa fyrir (e-u [with]), fela (e-m e-ð) á hendur
entry n. innganga, innkoma; hátíðleg innför; innrás; inngangur (dyr, hlið, mynni); innfærsla (í bók, [make an ~ of]); póstur (í reikningi); skýrsla, sem gefin er í tollbúð um vörur í skipi ([bill of ~]); [book-keeping by double ~] tvöfalt bókhald
entwine s. flétta; vefja utan um ([about/round]); faðma
entwist s. flétta, snúa saman
enucleate s. ná kjarnanum út; gera grein fyrir; skýra
enucleation n. skýring
enumerate s. telja upp
enumeration n. talning, upptalning; manntal; skrá (yfir e-ð [of])
enumerator n. sá sem telur, teljari
enunciate s. koma orðum að e-u, orða; auglýsa, birta; bera (fram) ræðu
enunciation n. orðun; framburður (á ræðu)
enunciative l. skýrandi ([of]); sem lýtur að ræðuframburði
enunciator n. boðari, birtandi
envelop s. hjúpa, vefja; hylja; [~ed in clouds] hulinn skýjum
envelope n. hjúpur, hula; bréfumslag
envenom s. eitra, blanda (e-ð) eitri; spilla
enviable l. öfundsverður
envier n. öfundarmaður, öfundari
envious l. öfundsjúkur, öfundarfullur ([~ of something])
environ s. lykja um, umkringja ([~ed with/by mountains])
environment n. umhverfi; landið umhverfis
environs n. ft. landið umhverfis borg, umhverfi ([the ~ of a town])
envisage s. horfa beint framan í e-ð, bjóða byrgin ([~ danger]); skoða, virða fyrir sér
envoy n. minniháttar sendiherra; erindreki, umboðsmaður
envy n. öfund, öfundsýki; s. öfunda; sjá ofsjónum yfir e-u
enwomb s. geyma; grafa djúpt niður ([metals ~ed in the earth])
enwrap s. vefja (innan í [in]), hjúpa ([~ped in white linen])
enwreathe s. umvefja
eon n. öld
eparch n. landstjóri, fylkisstjóri (á Grikklandi)
epaulette n. axladjásn, axlaskúfur (á einkennisbúningi)
ephemera n. dægurfluga; l. sem stendur aðeins eitt dægur, dægurlangur (um sjúkdóma); sem lifir einn eða aðeins fáa daga (um skorkvikindi og blóm); skammgóður, skammvinnur
ephemeris n. stjörnufræðileg árbók eða almanak (ft. [ephemerides])
ephemeron n. dægurfluga
ephemerous l. skammlífur, skammvinnur, stundar-
ephor n. umsjónarmaður (í Spörtu); ft. ephori
epic l. epískur, stórbrotinn, sögulegur, sem lýtur að söguljóðum; [an ~ poet] söguljóðaskáld; n. söguljóð; stórbrotið verk
epical l. sem lýtur að söguljóðum; [an ~ poet] söguljóðaskáld
epicure n. sælkeri, sællífismaður
epicurean l. sem lýtur að kenningu Epikúrs; sællífislegur; n. lærisveinn Epikúrs; sællífismaður
epicureanism n. heimspeki Epikúrs; sællífi, hóglífi
epidemical l. farsóttar-; [~ disease] landfarsótt
epidemic n. landfarsótt, farsótt, faraldur
epidermis n. hárhamur
epiglottis n. barkalok, -blaðka
epigram n. fyndnistaka, stutt fyndniskvæði
epigrammatic l. stuttorður, kjarnyrtur
epigrammatist n. fyndniskvæðaskáld
epigrammatize s. yrkja fyndnistöku; segja (rita) e-ð kjarnyrt
epigraph n. letur (t.d. á legsteini); einkunnarorð (fyrir bók eða kafla úr bók)
epigraphic l. sem lýtur að áletrunum
epigraphy n. áletranir; áletranafræði
epilepsy n. flogaveiki, slagaveiki, niðurfallssýki
epileptic l. flogaveikur, slagveikur, niðurfallssjúkur; n. flogaveik manneskja
epilogist n. höfundur eða framsögumaður eftirmála
epilogue n. eftirmáli (í bundnu eða óbundnu máli)
Epiphany n. þrettándinn
epiphany n. vitrun, birting
episcopacy n. biskupastjórn
episcopal l. biskuplegur
episcopal seat n. biskupsstóll, biskupsdæmi
episcopal see n. biskupsstóll, biskupsdæmi
episcopalian l. sem tilheyrir biskupakirkjunni; n. biskupatrúarmaður; biskupastjórnarmaður
episcopate n. biskupsdæmi; biskupsembætti
episcopize s. vígja til biskups; koma e-u undir biskupakirkjuna ([~ the Colonies])
episode n. þáttur, hluti; atvik; innskotsgrein, innskotssaga, innskotsþáttur; útúrdúr
episodic l. innskotinn; tækifærislegur
episodical l. innskotinn; tækifærislegur
epistle n. pistill, sendibréf; ljóðabréf
epistolary l. bréfa-, bréflegur
epistoler n. bréfritari
epistolize s. skrifa bréf til e-s; skrifa bréf
epitaph n. grafletur, grafskrift, skrift á legsteini
epithalamium n. brúðkaupskvæði, brúðkaupsljóð
epithet n. lýsingarorð, kenninafn; s. nefna (kenninafni)
epitome n. ágrip, útdráttur, meginkjarni, samantekt; fullkomið dæmi
epitomize s. vera fullkomið dæmi um; semja ágrip af; segja stuttlega frá
epoch n. tímaskipti; nýtt tímabil ([to make an ~])
epode n. epóda (e.k. kvæði)
epopee n. söguljóð
equability n. jafnlyndi; jafnleiki
equable l. jafn; [an ~ temper] jafnlyndi
equal l. jafn (e-u [to]); jafnstór, jafnmikill; vaxinn (e-u [to]); sanngjarn; [an ~ mind] jafnaðargeð; [~ vote] jöfn atkvæði; [other things being ~] að öðru jöfnu; n. jafnoki, jafningi, líki; s. gera jafnan; jafnast við
equality n. jöfnuður; jafnleiki
equalize s. gera jafnan (e-u [with/to]); jafna
equally ao. jafn ([to divide ~]); jafn- ([~ good, important])
equanimity n. jafnlyndi, jafnaðargeð; rósemi
equanimous l. jafnlyndur
equate s. gera e-ð jafnt; jafna e-u (við e-ð [to, with])
equation n. (stærðfræði)jafna; líking (í tölvísi)
equator n. miðjarðarlínan
equatorial l. sem lýtur að miðjarðarlínunni
equerry n. yfirmaður yfir hesthúsi konungs eða stórhöfðingja ([~ in ordinary])
equestrian l. reiðmannlegur, riddaralegur, riddara-; ríðandi; n. reiðmaður; ríðandi maður
equiangular l. jafnhyrndur
equidistant l. jafnfjarlægur; jafnhliða (um línur)
equilateral l. jafnhliða, jafnhliðaður
equilibrate s. setja í jafnvægi; vega upp á móti; jafnvætta, vera jafnvægur (e-u [with])
equilibration n. jafnvægi
equilibrious l. jafnvægur
equilibrium n. jafnvægi
equilibrize s. setja í jafnvægi; vega upp á móti; jafnvætta, vera jafnvægur (e-u [with])
equine l. hestlegur, hrossa-, hesta- ([~ nature])
equinoctial l. jafndægurs-, jafndægra- ([~ line, ~ gale]); n. jafndægurshringur, jafndægralína; jafndægrastormur
equinox n. jafndægur
equip s. gera út (skip); búa, búa út
equipage n. útbúningur, útbúnaður; farargögn; skrautvagn (með hestum)
equipment n. útbúnaður ([hunting ~])
equipoise n. jafnvægi; mótvægi; s. vega upp á móti, jafnvætta; halda (e-u) í jafnvægi
equipollence n. jafngildi
equipollent l. jafngildur, jafnmikill; n. jafngildi
equiponderance n. jafnvægi
equiponderant l. jafnvægur, jafnþungur
equiponderate s. vega upp á móti
equitable l. sanngjarn, sannsýnilegur; réttsýnn, óhlutdrægur
equitably ao. með sanngirni
equitation n. reið; reiðmennska; útreið
equity n. sanngirni ([the ~ of his claim]); réttsýni
equivalence n. jafngildi
equivalent l. jafngildur; samsvarandi; sömu merkingar ([~ words]); [it would be ~ to] það mundi vera sama sem; n. jafngildi
equivocal l. tvíræður; efasamur; tortryggilegur ([~ mode of life, ~ guest])
equivocate s. tala tvírætt, tala þvert um huga sinn
equivocation n. tvírætt tal
equivoque n. orðaleikur; tvíræði (í orðum), tvírætt orðalag
era n. tímatal; tímabil; merkisviðburður ([it was an ~ in their lives])
eradicable l. upprætanlegur
eradicate s. rífa (slíta) upp með rótum; uppræta
eradication n. uppræting
eradicative l. upprætandi
erase s. skafa út; afmá, eyða
erasement n. afmáning; gjöreyðing
erasure n. útskaf
ere fs. fyrir, á undan; st. áður en; [~long] áður en langt um liður, innan skamms; [~while] ao. fyrir skömmu; áður
erect l. uppréttur, beinn ([to walk, stand ~]); upplyftur; s. reisa, reisa upp; setja, stofna; smíða, reisa ([~ a building])
erection n. reisn, reising; holdris; stofnun; bygging
eremite n. einsetumaður
eremitical l. einsetumannlegur
ergot n. korndrep; skemmd í rúgi
ergotize s. hleypa skeind í rúg
ermine n. hreysiköttur; hreysikattarskinn; dómara-tign
ermined l. klæddur í kápu úr hreysikattarskinni
erode s. eyða (um sýrur, vatnsstrauma eða jökla)
erosion n. eyðing
erosive l. eyðandi ([the ~ power of water])
erotic l. sem er um ást, ástar-; n. ástarljóð ([~ song])
err s. villast, fara villt, skjátlast; vera rangur
errancy n. villa; skjátlun
erring l. rangur
errand n. erindi; [upon an ~] í erindi; [to run (on) ~s] hlaupa erindi
errand boy n. vikadrengur
errant l. reikandi, flakkandi
erratic l. reikandi, reikull; óstöðugur (í breytni); [~ blocks, boulders] ísaldarbjörg, ísruðningsbjörg
erratum n. prentvilla (ft. [errata])
erroneous l. rangur, skakkur
erroneousness n. skekkja, villa
error n. villa; yfirsjón, ávirðing ([to commit an ~]); [to be in ~] skjátlast; [~ in calculation] reikningsvilla; [~ in writing, clerical ~] ritvilla, skrifvilla
erubescence n. roði
eructation n. ropi, ropar; eldgos
erudite l. fróður; sem ber vott um lærdóm
erudition n. fróðleikur, lærdómur
erupt s. koma upp (um tennur); gjósa
eruption n. eldsuppkoma; gos; útrás (vopnaðra manna); útbrot (á hörundi)
eruptive l. gjósandi; myndaður við eldgos ([~ rocks]); [~ disease] útbrotasjúkdómur
erysipelas n. heimakoma (sjúkdómur)
escalade s. klifra (komast) upp á (virkismúr á stigum); n. uppganga (á múr)
escapade n. strok (úr varðhaldi), flótti ([to make an ~]); léttúðarfullt tiltæki
escape s. komast undan; sleppa; komast hjá (e-u); forðast; dyljast fyrir (e-m); [it ~d me] mér varð á að segja það; [his name ~s me] ég kem ekki fyrir mig, hvað hann heitir; n. undankoma, flótti; leki ([~ of gas]); björgunarstigi ([fire-~]); [there is no ~] ekkert undanfæri; [make one's ~] komast undan; [have a narrow ~] komast naumlega undan
escapement n. hemill í úri
escape valve n. öryggisspjald
escarp n. (virkis)brekka; s. gera brekku
escarpment n. brekka; hallandi
escheat s. gera (land) upptækt; falla undir (konung eða ríkið); n. jarðeign, sem fellur undir konung eða ríkið
eschew s. forðast, sneiða hjá ([~ evil, all connection with])
escort n. fylgdarlið; föruneyti; s. fylgja (e-m) til varnar eða heiðurs
esculent l. ætur
escutcheon n. merkiskjöldur ([a blot on his ~])
esoteric l. heimullegur, dularfullur
esoterics n. ft. dulspeki
espalier n. e.k. grindur, limgerði
especial l. sérstakur, sérstaklegur ([of ~ importance])
especially ao. einkum, sér í lagi
espial n. njósn ([a hole of ~])
espionage n. njósnir
esplanade n. autt svæði milli virkis og borgar; virkisflöt
espousals n. ft. trúlofun
espouse s. kvongast, giftast; fastna; taka að sér, aðhyllast ([~ a cause, doctrine, theory])
esprit n. fjör og fyndni í ræðu og riti, andríki
espy s. njósna; verða var við, koma auga á; gæta, horfa
Esquimaux n. Eskimói
esquire n. skjaldsveinn, riddarasveinn; herra (skammstafað Esq.)
essay n. ritgerð (um e-ð [on]); tilraun ([to make an ~ at something]); s. reyna, prófa; freista (e-s)
essayal n. raun; [to make ~ of] reyna
essayist n. ritgerðahöfundur, ritgerðasmiður
essence n. (andleg) vera; undirstöðuefni; innra eðli (hlutarins); aðalefni, kjarni; heilsuvökvi; ilmvökvi
essential l. verulegur; nauðsynlegur; mikilvægur; n. höfuðatriði
essentiality n. veruleiki
essoin n. afsökun fyrir að mæta ekki fyrir rétti
establish s. setja, ákveða (með lögum [by law]); stofnsetja; koma (e-u) á ([~ order]); sanna ([~ his innocence]); [~ oneself] setjast að (sem kaupmaður [as a merchant])
established l. fastur, ákveðinn; [the ~ed church] þjóðkirkjan
establishment n. stofnsetning; fyrirkomulag; föst staða; fastar tekjur; stofnun (svo sem skóli, verksmiðja, verslunarhús); bú, húshald ([to keep up a large ~]); þjóðkirkja
estafette n. ríðandi hraðboði ([an ~ was dispatched])
estate n. stétt (í þjóðfélaginu); jarðeign, fasteign; bú (dánarbú, þrotabú); ástand
esteem n. virðing, met ([in high, low ~]); s. virða, meta ([~ highly, little]); telja; skoða; hyggja
estimable l. virðingarverður
estimate n. mat, áætlun; ft. fjárhagsáætlun, fjárlagafrumvarp; dómur (um e-ð [of]); álit ([to sink in the ~ of]); s. meta, virða; verðleggja; gera áætlun (um); dæma um; [~ at nothing] meta einskis
estimation n. virðing; áætlun; [to hold/have in high ~] hafa í miklum metum; [in my ~] að mínu áliti
estimator n. matsmaður
estival l. sjá %[aestival]%
estivate s. sjá %[aestivate]%
estrade n. lágur pallur
estrange s. fjarlægja; gera fráhverfan (e-m [from])
estrangement n. fjarlæging; fráhvarf (hugarins); fáleikar, fáþykkja
estray n. óskiladýr; s. reika, ráfa (sjá %[stray]%)
estuary n. árós, ármynni
esurience n. hungur, sultur
esurient l. hungraður
etch s. búa til myndir á málmplötu eða gler með skilvatni
eternal l. eilífur; ævinlegur; sífelldur, endalaus
eternalize s. gera eilífan
eternally ao. eilíflega; ævinlega
eternity n. eilífð
eternize s. gera eilífan
ether n. upploft; ljósvaki; eter
ethereal l. upphiminslegur; loftlegur; ljósvakalegur
etherealize s. svæfa (sjúkling) með eter
ethic l. siðfræðilegur; n. siðfræði, siðferði
ethical l. siðfræðilegur, siðferðilegur
ethics n. siðfræði, siðferði
Ethiopian l. eþíópískur; n. Eþíópi
ethnic l. heiðinn; þjóðfræðislegur, þjóðernis-
ethnicism n. heiðni
ethnographer n. þjóðfræðingur
ethnographic l. þjóðfræðilegur
ethnographical l. þjóðfræðilegur
ethnography n. þjóðalýsing, þjóðfræði
ethnological l. þjóðfræðilegur
ethnologist n. þjóðfræðingur
ethnology n. þjóðalýsing, þjóðfræði
etiquette n. hirðsiðir; mannasiðir; hegðunarvenja
etui n. hylki (einkum saumahylki)
etwee n. hylki (einkum saumahylki)
etymologic l. sem lýtur að uppruna og afleiðslu orða, orðsifja-
etymological l. sem lýtur að uppruna og afleiðslu orða, orðsifja-
etymologist n. orðsifjafræðingur, orðmyndunarfræðingur, sá sem rekur uppruna orða
etymologize s. rekja uppruna orða
etymology n. orðsifjafræði, orðmyndunarfræði; uppruni og afleiðsla orða
eucharist n. kvöldmáltíðarsakramenti, einkum brauðið ([give, receive the ~])
eucharistic l. sem lýtur að kvöldmáltíðarsakramentinu ([the ~ bread and wine])
eucharistical l. sem lýtur að kvöldmáltíðarsakramentinu ([the ~ bread and wine])
eulogist n. loftunga
eulogistic l. lof-, lofsamlegur
eulogium n. lof, lofræða
eulogize s. lofa (í ræðu eða riti)
eulogy n. lof, lofræða
eunuch n. geldingur (um mann)
eunuchize s. gera að gelding
euphemism n. vægt orðatiltæki, fegrunarheiti
euphemistic l. mildur, vægur (um orð), fegrunar-
euphonic l. hljóðfegurðarlegur
euphonical l. hljóðfegurðarlegur
euphonious l. hljómfagur
euphonize s. gera hljómfagurt
euphony n. hljóðfegurð
euphrasy n. augnfró (jurt)
euphuism n. íburður og tildur í rithætti
euphuist n. íburðarmikill rithöfundur
euphuistic l. íburðarmikill
Europe n. Evrópa, Norðurálfa
European l. Evrópu-; Norðurálfu-; n. Evrópumaður, Norðurálfubúi
evacuant l. búkhreinsandi; n. búkhreinsandi lyf
evacuate s. tæma (einkum magann eða innyflin); svipta (e-n e-u [of]); (um her) fara burt úr (landi eða borg); flytja burtu (íbúa eða herlið)
evacuation n. tæming; búkhreinsun ([~ by stool]); burtför (herliðs); burtflutningur (herliðs úr e-m stað)
evade s. komast hjá eða undan ([the thief ~d capture]); sneiða hjá, forðast; fara undan (e-u) í flæmingi ([~ the question, the charge])
evagation n. afhvarf (af réttri leið); útúrdúr
evanesce s. líða burt, hverfa
evanescence n. hvarf
evanescent l. hverfandi, örsmár; skammvinnur
evangelic l. sem er í (eða er samkvæmur) guðspjöllunum; evangelískur
evangelical l. sem er í (eða er samkvæmur) guðspjöllunum; evangelískur
evangelist n. guðspjallamaður
evangelize s. predika gleðiboðskapinn fyrir (e-m); snúa (e-m) til kristinnar trúar, kristna
evanish s. hverfa, líða burt (úr augsýn)
evanishment n. hvarf
evaporable l. uppgufanlegur
evaporate s. láta gufa upp; gufa upp; eyðast; hverfa
evaporation n. uppgufun, útgufun
evaporative l. útgufandi, útgufunar- ([the ~ power of petroleum])
evaporize s. láta gufa upp; gufa upp; eyðast; hverfa
evasion n. undankoma; undanfærsla; vífilengjur, fyrirsláttur; [without ~] vífilengjulaust
evasive l. óákveðinn; undanfærslu- ([an ~ answer])
eve n. kvöld; kvöldið fyrir hátíð; aðfangadagskvöld ([Christmas Eve]); [was on the ~ of being lost] var nærri því tapaður
even n. aftan
evensong n. aftansöngur, kvöldsöngur
eventide n. kvöldtími, kvöld
even l. flatur, sléttur; jafn (um stærð og tölur); [to be ~ with] hefna sin á (e-m), ná sér niðri á e-m; ao jafnvel; s. slétta, jafna
even-handed l. óhlutdrægur, réttlátur
evenly ao. jafnt; með jafnaðargeði; óvilhalt
evenness n. jafnleiki, sléttleiki; óhlutdrægni
evening n. kvöld; [this ~] í kvöld; [in the ~] á kvöldin; um kvöldið; [late in the ~] seint um kvöldið
evening dress n. kjólföt
evening party n. kvöldboð
evening suit n. kjólföt
event n. atburður; endalok, afdrif, úrslit; [in the ~ of his death] ef svo fer að hann deyr; [at all ~s] að minnsta kosti
eventful l. atburðaríkur; þýðingarmikill
eventless l. tíðindalaus ([the long ~ day])
eventual l. sem verða (eða koma) kann; sem verður að lokum
eventuality n. hugsanlegur viðburður
eventually ao. að lokum, um síðir
eventuate s. enda (á e-u [in]); fara (vel eða illa); koma fram, verða ([a schism would ~])
ever ao. ávallt, alltaf; nokkurn tíma, nokkru sinni; [for ~] um allan aldur, sí og æ; eilíflega; [~ so] hversu ... sem; [let him be ~ so poor] hversu fátækur sem hann er; [if you stir ~ so slightly] hversu lítið sem þú hreyfir þig
evergreen l. sigrænn; n. sígrænt tré eða jurt
everlasting l. æverandi, ævinlegur; sífelldur; óslítandi, óbilugur
everlastingly ao. ævinlega, um allan aldur
evermore ao. stöðugt, ævinlega, sí og æ
eversion n. uppbretting ([~ of the eyelids])
eversive l. sem kollvarpar ([~ of the laws of God])
evert s. kollvarpa, steypa; bretta upp (t.d. augnalokin)
every l. sérhver, hver, allir; [~ one] sérhver, allir; [~ other year] annaðhvert ár; [~ third day] þriðji hver dagur; [~ now and then/again] alltaf öðru hverju, við og við
everybody n. sérhver, allir
everyday l. hversdagslegur ([~ clothes])
everything n. allt
everywhere ao. alls staðar, hvarvetna
evict s. bera e-n út; byggja (e-m) út
eviction n. útbygging; útburður (af jörð, úr húsi)
evidence n. auðsæi; vitnisburður; vitni; vitnaleiðsla ([it came out in the ~ that]); sönnun; [give ~ of] bera vott um, færa sönnur á; [call in ~] kalla (e-n) sem vitni; [perjured ~s] ljúgvottar; s. sýna, sanna; bera vitni um, staðfesta
evident l. augljós, auðsær, auðsýnn
evidential l. sem er til sönnunar; [be of ~ value] hafa sönnunargildi
evidentiary l. sem er til sönnunar; [be of ~ value] hafa sönnunargildi
evil l. illur, vondur; n. illska, böl, mein; ógæfa, ólán, ófögnuður; [to look with an ~ eye on] líta e-ð illu auga, hafa ímigust á
evil-affected l. illviljaður, óvinveittur
evil-disposed l. illviljaður, óvinveittur
evildoer n. illvirki, illgerðarmaður, illræðismaður
evil-minded l. illviljaður
evilspeaking n. illmælgi, bakmælgi
evince s. sanna, sýna fram á
evincive l. sem sannar e-ð (of)
eviscerate s. taka innyflin út; skera upp (kviðinn á e-m)
evitable l. hjákvæmilegur
evite s. komast hjá e-u
evocate s. vekja upp (anda)
evocation n. uppvakning
evoke s. kalla fram; lokka fram; vekja upp (draug)
evolution n. framkoma; framrás ([the ~ of time]); framþróun; vöxtur ([~ of power, commerce]); hreyfing (herliðs; í dansi, leikfimi)
evolutional l. framþróunar-
evolutionary l. framþróunar- ([~ theory, ~ law])
evolve s. þróast (frá e-u [from]); greiða úr; leiða út; koma fram, spretta (af e-u [from])
evulsion n. útrifning, útdráttur ([to remove by ~])
ewe n. ær
ewe lamb n. gimbur
ewe milk n. sauðamjólk
ewer n. vatnskanna (sem tilheyrir þvottaskál)
exacerbate s. æsa, egna, erta, gera verra
exacerbation n. gremja; versnun ([~ of disease])
exact l. nákvæmur; áreiðanlegur; s. krefja (e-n e-s), krefjast e-s (af e-m [of, from]); heimta saman (t.d. skuldir eða skatta); ganga ríkt eftir
exacting l. heimtufrekur, harður í kröfum, harðdrægur
exaction n. heimting, krafa; innheimta; féfletting
exactions n. ft. þungar álögur
exactitude n. nákvæmni ([the ~ of the statement]); kostgæfni
exactly ao. nákvæmlega; beint, beinlínis
exactness n. nákvæmni ([the ~ of the statement])
exactor n. fjárheimtumaður; féflettari, kúgari
exaggerate s. ýkja, gera of mikið úr
exaggeration n. ýkjur
exaggerative l. ýkjufullur, ýktur; öfgafullur, ýkinn
exaggeratory l. ýkjufullur, ýktur; öfgafullur, ýkinn
exalt s. hefja upp; hefja (e-n) til metorða; hrósa, lofa
exaltation n. upphafning; hugaræsing, ofsakæti; aukning ([~ of our faculties])
exalted l. háleitur, hár, tiginn ([~ station, personage])
exam n. próf, rannsókn, prófun; yfirheyrsla
examination n. rannsókn, prófun; yfirheyrsla ([~ of witnesses]); próf; [undergo an ~] láta reyna sig, vera reyndur; [pass one's ~] taka próf
examine s. rannsaka, prófa, reyna; skoða; spyrja (vitni)
examiner n. prófandi; rannsóknari
example n. dæmi (um e-ð, til e-s [of]); eftirdæmi, fyrirmynd; [make an ~ of (a person)] hegna e-m öðrum til viðvörunar; [set him the/a good ~] ganga á undan e-m með góðu eftirdæmi; [take an ~ by another's calamity] láta sér annars víti að varnaði verða; [for ~] til dæmis; [beyond (without) ~] dæmalaus
exampled l. [not ~] sem ekki er dæmi til
exanimate l. örendur; sem örendur, í dauðadái
exarch n. landstjóri
exarchate n. landstjóradæmi
exasperate s. reita til reiði, æsa, espa
exasperated l. reiður
exasperation n. reiði; æsing
excavate s. hola (út); grafa (t.d. brunn)
excavation n. gröftur; hola, gryfja
excavator n. grafari; graftarvél
exceed s. fara út yfir; fara fram úr; vera meiri en; [~ one's income] eyða meiru en efnin leyfa; [I am not ~ing when I say] ég ýki ekki, er ég segi; [it ~s the power of man] það er mannlegum kröftum ofvaxið
exceedingly ao. mjög, fjarska
excel s. vera (e-m) fremri; vera frábær (ágætur í eða að e-u [in])
excellence n. ágæti, yfirburðir
excellency n. virðingarávarp til stórhöfðingja, hágöfgi; ágæti
excellent l. frábær, ágætur
excellently ao. ágætlega
except s. taka (skilja) undan; mótmæla (e-u [to/against]); fs. & st. nema
excepting fs. nema
exception n. undantekning; mótmæli (í lagamáli); [to make ~s to] mótmæla; [take ~ at/against] styggjast af
exceptionable l. aðfinningaverður, hneykslanlegur; óvenjulegur
exceptional l. óvenjulegur; afbrigðilegur
exceptious l. aðfinningasamur, tiltektasamur
exceptive l. undantekningar- ([~ clause]); sem er undanskilinn ([words ~ to this rule]); aðfinningasamur, hótfyndinn
excerpt s. draga út (úr bók), gera útdrátt (úr bók); n. útdráttur, ágrip; sérprentun
excess n. of, ofurmagn; ógegnd, óhóf; öfgar; [carry to ~] gera of mikið að (e-u); [in/to ~] fram úr hófi, í óhófi ([to eat, drink to ~])
excessive l. óhóflegur, ákaflegur, of mikill ([~ severity]); [~ joy] ofsakæti
excessively ao. óhóflega, ákaflega, afskaplega
exchange s. skipta (hafa skipti) á (e-u) fyrir e-ð ([for]); vera jafngildur e-u ([a sovereign ~s for eighteen Danish crowns]); skipta (e-u); [~ words, blows] skiptast á orðum, höggum við; n. skipti; kauphöll; [bill of ~] víxill
exchangeable l. sem má skipta (fyrir annað), skiptilegur
exchange broker n. víxlari
exchequer n. fjárhirsla; [court of ~] fjármálaréttur; s. stefna (e-m) fyrir fjárfjármálarétt
excide s. skera burt eða út
excisable l. sem neyslutoll má leggja á, tollskyldur
excise n. neyslutollur (á innlendum varningi); s. skera (sníða) af eða burtu; fella úr (setningu); leggja neyslutoll á
exciseman n. tollþjónn
excision n. afskurður ([~ of the ear]); útstrikun, úrfellir ([~ of a passage from a book]); útskúfun (úr kirkjunni)
excitable l. uppstökkur, bráður; viðkvæmur
excitant l. & n. æsandi, örvandi (lyf)
excitation n. æsing
excite s. eggja, hvetja; æsa; vekja, kveikja (löngun, áhuga, uppreisn); [get ~d] komast í geðshræringu, æsast
excited l. æstur, spenntur
excitement n. æsing; órói, geðshæring; [in the ~ of the fight] þegar orustan var sem áköfust
exclaim s. kalla upp; [~ against (at, on, upon)] mótmæla, átelja harðlega
exclamation n. kall, upphrópun
exclamatory l. kallandi, upphrópandi
exclude s. útiloka, byrgja úti; reka burt
exclusion n. útilokun; burtrekstur
exclusive l. sem útilokar allt annað eða alla aðra; einka-; einn; [~ right] einkaréttur, einkaleyfi; [~ of] að e-u fráskildu
exclusively ao. eingöngu, aðeins
excogitate s. hugsa upp
excogitation n. upphugsun
excommunicate s. bannfæra, setja í bann, setja út af sakramentunum
excommunication n. bannfæring; bann
excoriate s. nudda hörundið af, gera skinnlausan, fleiðra
excoriation n. skinnleysi, afnuddun hörundsins, afrif, fleiður
excrement n. saurindi; saur
excremental l. saur-
excrescence n. æxli
excrete s. skilja (efni úr líkamanum)
excretion n. saurindi (hægðir, hráki, hor)
excruciate s. kvelja, pína
excruciation n. píning, kvöl
exculpate s. bera sakir af e-m, hreinsa (af [from])
exculpation n. sakarafburður, afsökun
exculpatory l. afsakandi
excursion n. skemmtiferð ([make/go on an ~]); útúrdúr
excursionist n. maður í skemmtiferð
excursive l. reikull, hvarflandi, óstöðugur
excusable l. afsakanlegur
excusatory l. afsökunar-
excuse s. afsaka; mæla e-u bót; n. afsökun, afbötun; átylla; [make an ~] afsaka sig; [send an ~] senda afboð; [ignorant beyond ~] ófyrirgefanlega fáfróður; [he is without any ~] hann hefur enga afsökun
execrable l. andstyggilegur, viðbjóðslegur
execrate s. bölva, formæla (e-m); hafa andstyggð á
execration n. bölvun; viðbjóður; formæling
execrative l. fordæmandi
executant n. sá sem framkvæmir, leikur á hljóðfæri
execute s. framkvæma; gegna (embætti, skyldu); gefa út (bréf eða skjal fyrir e-u); fullnægja (dómi); taka af lífi, lífláta
execution n. framkvæmd; aftaka, líflát; lögtak; tjón; [put in (carry into) ~] framkvæma; [do great ~] valda miklu tjóni (eða mannfalli)
executioner n. aftökumaður, böðull
executive l. framkvæmandi, framkvæmdar-; n. framkvæmdarvald
executor n. framkvæmandi
executory l. sem lýtur að framkvæmd (skipunar, úrskurðar, laga o.fl.)
exegesis n. ritskýring, ritskýringarlist
exegetic l. , ritskýringar-, skýringarlegur, sem skýrir e-ð
exegetical l. , ritskýringar-, skýringarlegur, sem skýrir e-ð
exemplar n. fyrirmynd; dæmi; eintak
exemplarily ao. öðrum til viðvörunar ([~ punished]); frábærlega ([~ faithful])
exemplary l. sem er til fyrirmyndar eða viðvörunar; frábær
exemplification n. skýring (með dæmum); staðfest eftirrit; staðfesting
exemplify s. skýra (sýna) með dæmum; fá (staðfest) eftirrit af (skjali)
exempt s. taka (skilja) undan; leysa undan (e-u [from]); l. undanþeginn, laus (við [from])
exemption n. undanþága, undantekning; lausn (frá e-u [from])
exequial l. greftrunar- ([~ rites])
exequies n. ft. útför
exercise s. nota; fremja; starfsetja; venja (við); æfa; beita (valdi); þjá; n. notkun; iðkun; beiting; framkvæmd; æfing; hreyfing; stíll; [walk for ~] ganga sér til hreyfingar; [religious (devotional) ~] bænahald
exercise book n. stílabók
exercitation n. beiting ([~ of one's faculties]); æfing ([rhetorical ~]); húslestur, bænahald ([spiritual ~s]); ritgerð, hugvekja
exert s. beita, neyta ([they ~ed their utmost skill]); sýna; [~ oneself] reyna á sig
exertion n. áreynsla, erfiði, fyrirhöfn
exfoliate s. (af)blaða(st); skrælna, flagna
exfoliation n. blöðun, flögnun
exhalation n. útgufun; gufa
exhale s. (láta) gufa út; anda (blása) e-u út
exhaust s. tæma; eyða; gera örmagna; ræða (e-ð) til hlítar
exhausted l. tæmdur, tómur; örmagna, magnþrota; uppseldur
exhaustible l. tæmanlegur
exhaustion n. tæming, þrot, þurrður; þreyta, lúi
exhaustive l. tæmandi
exhaustless l. óþrotlegur
exhibit s. sýna; leggja fram til sýnis; bera fram (kæru); lofa (verðlaunum [a prize]); gefa inn (læknislyf); n. framlagt skjal; sýnisgripur
exhibition n. sýning; inngjöf, notkun (lyfja); námsstyrkur (handa háskólanemendum); [universal ~] heimssýning; [make an ~ of oneself] gera sig hlægilegan
exhibitioner n. háskólanemandi, sem hefur námsstyrk
exhibitor n. sýningarmaður, sýnandi
exhilarate s. hressa, gleðja, kæta
exhilaration n. hressing, fjörgun; kæti
exhort s. áminna; uppörva, hvetja; halda fast fram
exhortation n. hvatning, uppörvun
exhortative l. hvetjandi, uppörvandi
exhortatory l. hvetjandi, uppörvandi
exhumation n. uppgröftur
exhume s. grafa upp aftur (t.d. lík)
exigence n. nauðsyn, neyð, bráð þörf
exigency n. nauðsyn, neyð, bráð þörf
exigent l. bráðnauðsynlegur, brýnn ([~ demand]); heimtufrekur, ágengur; sem krefst e-s ([of])
exiguity n. smæð
exiguous l. örlítill
exile n. útlegð ([drive, go, into ~]); útlagi; s. gera útlægan; [~ oneself] fara í útlegð
exilement n. útlegð
exility n. grannleiki
exist s. vera, vera til, lifa; verða, gjörast ([come to ~]); [while earth ~s] á meðan jörðin stendur
existence n. tilvera; vera; [the best man in ~] besti maður sem til er
existent l. sem er, tilverandi; núverandi ([the ~ state of things])
exit s. fer út (af leiksviðinu); n. útganga; burtför; dauði
exodus n. burtför; 2. Mósesbók; flutningur úr landi
exonerate s. losa við ([from]); bera sakir af
exoneration n. sakarafburður; lausn (undan e-u)
exorbitance n. gífurleiki; gífurleiki í kröfum
exorbitant l. óhóflegur, gífurlegur, afskaplegur ([~ price, interest, rent, taxes])
exorcise s. reka út (djöfla) með særingum
exorcism n. andasæring; djöflaútrekstur; særingarþula
exorcist n. særingamaður
exordial l. inngangs-
exordium n. inngangur
exotic l. útlenskur; n. útlensk jurt; útlendingur
expand s. breiða út; rétta út; þenja út ([heat ~s the air]); víðka; breiðast (þenjast) út; ljúkast upp (um blóm); þroskast (um skilninginn)
expanse n. útþensla; himingeimur ([~ of heaven]); fláki
expansible l. þenjanlegur, teygjanlegur
expansion n. útþensla, útbreiðsla; geimur
expansive l. þenjanlegur; útþenslu- ([~ power]); víður, stór; yfirgripsmikill; opinskár
expansiveness n. þenjanleiki; útþensla, víkkun; einlægni (í viðmóti)
expatiate s. reika, fara; [~ on (upon)] fjölyrða um
expatiation n. fjölyrðing (um [upon])
expatriate s. reka í útlegð; [~ oneself] flytjast úr landi
expatriation n. útrekstur (úr ættlandi); burtför (úr landi)
expect s. búast við, vonast eftir; vænta e-s; ætlast til (e-s, að e-ð verði)
expectancy n. eftirvænting; vændir ([a great heiress in ~]); vonarfé
expectant l. væntandi; væntanlegur; n. sá sem á (t.d. arf) í vændum; vonbiðill
expectation n. eftirvænting, von; [beyond ~] vonum framar
expectorate s. hósta (e-u) upp úr sér; hrækja
expectoration n. hráki, uppgangur
expedience n. hentugleiki, gagnsemi; hyggindi ([political ~]); eigin hagsmunir
expediency n. hentugleiki, gagnsemi; hyggindi ([political ~]); eigin hagsmunir
expedient l. hentugur, haganlegur, gagnlegur; n. útvegur, úrræði
expedite s. flýta fyrir; framkvæma skjótlega; senda af stað (skjal, boð); l. greiðfær, skjótur
expedition n. flýtir, hraði; ferð; leiðangur
expeditious l. greiður, skjótur; greiðfara
expel s. reka burtu
expend s. eyða, verja (fé til e-s [in, upon]); kosta til
expenditure n. tilkostnaður, eyðsla
expense n. kostnaður ([at his own ~]); útgjöld
expensive l. kostnaðarsamur, dýr; [of ~ habits] eyðslusamur
expensiveness n. kostnaðarsemi
experience n. reynsla, raun; [to know by (from) ~] af reynslunni; s. komast að raun um, reyna; verða fyrir (e-u), þola; verða var við, finna
experienced l. reyndur
experiential l. grundvallaður á reynslu og athugun ([~ philosophy])
experiment n. tilraun ([make ~s]); [by way of ~] til reynslu; s. gera tilraunir (með e-ð [on])
experimental l. byggður á reynslunni; [~ trip] reynsluferð; [~ sciences] reynsluvísindi
experimentalist n. tilraunamaður
experimentalize s. gera tilraunir (með e-ð [on, upon])
expert l. reyndur, leikinn, fimur; vel að sér (í e-u [in, at]); n. maður sem kann vel að e-u, reyndur maður, sérfræðingur
expertness n. fimleiki, leikni, reynsla
expiable l. sem hægt er að afplána; bætanlegur
expiate s. afplána, bæta fyrir (með dauða [by death])
expiation n. afplánun, friðþæging ([in ~ of]); bætur
expiator n. friðþægjari
expiatory l. afplánandi ([~ of sin]); friðþægingar- ([~ sacrifice])
expiration n. útöndun; útgufun; endi, lok (e-s tíma); andlát; [at the ~ of two years] að tveim árum liðnum; [at the ~ of the treaty] þegar samningurinn var úti
expiratory l. útöndunar-
expire s. anda frá sér; gufa upp; andast, deyja; enda; líða (um tímann); vera á enda; renna út; hætta
expiry n. lok, endir; dauði
explain s. skýra, útskýra, útlista; gera grein fyrir; [~ away] eyða (draga úr) e-u með skýringum
explainable l. sem hægt er að skýra, útskýranlegur
explanation n. skýring, útskýring, útlistun; [in ~ of] til skýringar e-u
explanatory l. skýrandi
expletive l. fyllandi, fyllingar-; n. fyllingarorð
explicable l. sem hægt er að skýra, útskýranlegur
explication n. skýring
explicative l. skýrandi
explicatory l. skýrandi
explicit l. greinilegur, skýr; opinskár, berorður
explicitly ao. greinilega; afdráttarlaust, berum orðum
explicitness n. skýrleiki
explode s. springa (með hvelli), bresta; sprengja; útrýma; hafna (kenningu, skoðun)
exploit n. afreksverk, þrekvirki; s. vinna (námu); nota, nýta; arðræna
exploitation n. notkun, hagnýting, vinnsla (námu); arðrán
exploration n. rannsókn (einkum landfræðileg); (land)könnun
explorative l. rannsóknar-, könnunar-
exploratory l. rannsóknar-, könnunar-; [exploratory expedition] könnunarleiðangur
explore s. rannsaka, kanna
explorer n. landkönnuður
explosion n. hvellsprenging, brestur
explosive l. sprengi-, hvell-; [~ air] hvellloft; [~ force, ~ power] sprengiafl; n. sprengiefni
exponent n. veldistala (í tölvísi); skýrandi; tákn, dæmi
export n. útflutningur; útfluttar vörur; s. flytja út (vörur)
exportable l. útflytjanlegur
exportation n. útflutningur
exporter n. útflytjandi varnings
expose s. bera út (barn); sýna; skýra frá; leggja, stofna (í hættu); bjóða (til sölu); sýna fram á, koma upp um
exposed l. óvarinn, hlífarlaus, skjóllaus ([an ~ coast])
exposition n. útburður (barns); sýning; skýring, útlistun
expositive l. skýrandi
expositor n. þýðari, útlistari
expository l. skýrandi, útlistandi
expostulate s. finna að ([with a person about a thing])
expostulation n. aðfinning
expostulatory l. aðfinningar- ([~ letter])
exposure n. óvarin staða, skjólleysi; lega (gegn sólu eða vindi); uppljóstur; [~ (of goods) for sale] framboð (varnings) til sölu
expound s. þýða, skýra
expounder n. skýrandi ([~s of truth])
express s. kreista út (t.d. gröft, olíu, safa); láta í ljós, segja, lýsa yfir ([~ an opinion, a wish, his thanks]); sýna; senda með hraðlest; [~ oneself] tjá sig, láta í ljós hugsanir sínar, tala; l. skýr, ótvíræður; sérstaklegur; hrað-; [~ train] hraðlest (á járnbraut); ao. með hraða, beint, gagngjört ([to go, send ~]); með hraðlest ([to travel ~]); n. hraðboði ([~ messenger]); hraðlest; hraðboð
expression n. kreisting; orð, orðatiltæki; orðfæri; tákn; yfirbragð, svipur; [sing with ~] með tilfinningu; [past/beyond ~] ósegjanlegur, óumræðilegur
expressive l. sýnandi, vottandi ([of]); skýr; áhrifamikill; svipmikill
expressiveness n. skýrleiki, orðakraftur
expressly ao. gagngjört, beint
expropriate s. svipta e-n eignarétti (að e-u [from, of]); taka (land) eignarnámi ([~ private property for public utility])
expropriation n. eignarnám
expulsion n. útrekstur, burtrekstur ([~ from a society])
expunction n. útstrikun, úrfelling (stafs, orðs)
expunge s. strika út ([~ a passage from a book]); afmá
expurgate s. hreinsa
expurgation n. hreinsun
expurgatory l. hreinsandi
expurge s. hreinsa
exquisite l. frábær, ágætur; ákafur (um sorg, verk, gleði); næmur (um skilvitin); n. spjátrungur
exquisiteness n. frábærleiki, ágæti
exsanguine l. blóðlaus
exsanguineous l. blóðlaus
exsanguinous l. blóðlaus
exsanguinity n. blóðleysi
exscind s. skera e-ð burt
exsiccate s. þurrka upp
exsiccation n. uppþurrkun
extant l. fram- eða útstandandi; sem er til; [some of his verses are ~] eru enn til
extemporaneous l. óundirbúinn
extemporaneously ao. án undirbúnings, af munni fram ([speak, preach ~])
extemporary l. óundirbúinn; [~ speaker] e-r sem talar án undirbúnings
extempore ao. án undirbúnings, af munni fram ([speak, preach ~])
extemporize s. mæla af munni fram; búa til (útvega) án undirbúnings
extend s. þenja (rétta, teygja) út; lengja (frest); færa út (takmörk); veita, láta í té; ná
extendible l. þenjanlegur; teygjanlegur; víðkanlegur
extensible l. þenjanlegur; teygjanlegur; víðkanlegur
extensile l. teygjanlegur
extension n. útþensla; útfærsla; lenging
extensive l. víðáttumikill, stór; yfirgripsmikill, viðtækur
extensiveness n. víðátta, stærð
extent n. víðátta, stærð; yfirgrip; [to a great ~] að miklum mun; [I don't know to what ~] að hve miklu leyti
extenuate s. megra ([~ the body]); þynna ([~ the air]); rýra; draga úr, gera lítið úr (e-u); afsaka
extenuation n. megurð; megrun; rýring; afsökun
extenuatory l. afsakandi, fegrandi ([~ phrases])
exterior l. ytri; utanverður; n. ft. [~s] ytra útlit
exteriorly ao. að utan; hið ytra
exterminate n. uppræta; gereyða
extermination n. uppræting, gjöreyðing
exterminator n. upprætari
external l. ytri, utanverður; sem kemur að utan; [~ trade] verslun við útlönd
externally ao. að utan
externals n. ft. ytri einkenni, ytra útlit
extinct l. slokknaður, útbrunninn ([an ~ volcano]); liðinn undir lok; genginn úr gildi (um lög)
extinction n. slokknun; dauði; gjöreyðing; afnám ([~ of the national debt])
extinctive l. eyðandi ([~ agency])
extinguish s. slökkva; bæla niður, eyða; leggja niður (embætti, stofnanir); strika út, afmá (skuld)
extinguishable l. slökkvanlegur
extinguisher n. slökkvari, slökkvihetta
extirpate s. uppræta, gjöreyða; útrýma
extirpation n. uppræting, útrýming
extirpator n. upprætari
extol s. hefja með lofi, lofa mjög ([~ a person to the skies])
extort s. hafa út, kúga út (úr e-m [from])
extorter n. kúgari
extortion n. kúgun, féfletting
extortionary l. harðdrægur (við e-n [to])
extortionate l. harður í kröfum; [at ~ prices] fyrir ránverð
extortioner n. kúgari
extortive l. kúgunar- ([~ power])
extra ao. auka- ([~ pay]); óvenjulega ([~ fine tallow]); að auki, aukreitis; n. aukaatriði; viðaukablað; aukaborgun
extract n. útdráttur; seyði; s. draga út ([~ a tooth]); veiða e-ð (upp úr e-m [from]); gera útdrátt úr (bók)
extraction n. útdráttur; seyði; ætterni
extradite s. framselja (erlendan glæpamann)
extradition n. framsal
extraneous l. annarlegur; utanaðkomandi; óviðkomandi ([~ to the religion])
extraordinary l. óvenjulegur; frábær; auka-
extra-parochial l. utansóknar-, utansveitar-
extra-sized l. óvenjulega stór
extravagance n. óhóf; öfgar; eyðslusemi; vanstilling
extravagant l. óhóflegur; eyðslusamur; fjarstæður
extravagate s. reika afleiðis; fara út í öfgar, hlaupa í gönur
extravasate s. (láta) renna úr blóðæðunum
extreme l. ystur; mestur; öfgafullur; [~ measures] óyndisúrræði; [~ unction] síðasta smurning; n. ysti endi; hæsta (eða mjög hátt) stig; öfgar; [~s meet] skammt er öfganna á milli; [to an ~] fram úr hófi; [from one ~ to its opposite] ýmist í ökla eða eyru
extremity n. ysti endi; ft. útlimir; óefni, vandræði; [the ~ of wretchedness] hin mesta neyð; [to proceed to extremities] láta skríða til skarar
extricate s. greiða úr, leysa (úr flækju, úr vandræðum)
extrication n. úrgreiðsla, leysing (úr vandræðum)
extrinsic l. ytri, utanaðkomandi; óviðkomandi (e-u [to])
extrude s. reka út eða burt
extrusion n. burtrekstur, útrekstur
exuberance n. ofgnótt; ofvöxtur; [~ of joy, happiness] óumræðileg gleði, sæla
exuberant l. ofnógur; mjög frjór; ríkulegur
exudation n. útsmitun
exude s. smita út
exult s. ráða sér eigi (fyrir gleði); fagna (e-u [in, at on, over])
exultant l. fagnandi, fagnaðar- ([~ cry])
exultation n. fögnuður, gleði
exultingly ao. fagnandi, með miklum fögnuði
exuviate s. skipta ham eða hýði
exuviation n. hamskipti ([to undergo ~])
eye n. auga; [to keep an ~ upon] hafa gát á e-u; [to give an ~ to] líta eftir e-u; [to make ~s at] renna (ástar)augum til e-s; s. skoða, virða fyrir sér; horfa á, líta til e-s
eyeball n. augnknöttur; augasteinn, auga; s. gjóta augum að, horfa vandlega á e-ð
eyebright n. augnfró (jurt)
eyebrow n. augabrún
eyeless l. augnalaus
eyelet n. lítið auga
eyelash n. augnhár, augnahár
eyelid n. augnlok, augnalok
eyeshot n. augsýn ([beyond, out of, in, within ~ of]); augnatillit
eyesight n. sjón; [within ~] í sjónmáli
eyesore n. augnaraun, e-ð sem stingur í augun
eyetooth n. augntönn
eyewink n. augnaráð; augabragð ([in an ~])
eyewitness n. sjónarvottur
eyed l. eygður, eygur (einkum í samsetningum, t.d. [blue-~, fierce-~, hollow-~, wet-~])